تاثير تراكم بوته بر عملكرد دانه و اجزاي عملكرد در دو رقم عدس (Lens culinaris Medik)

تاثير تراكم بوته بر عملكرد دانه و اجزاي عملكرد در دو رقم عدس (Lens culinaris Medik)

به منظور بررسي اثرات تراكم بوته بر عملكرد دو رقم عدس، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با 3 تكرار در مزرعه تحقيقاتي پرديس كشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه تهران (كرج) در سال زراعي 1387-1386 انجام شد. تيمارهاي مورد بررسي شامل ارقام عدس (زيبا و مردم) و تراكم گياهي در 4 سطح (80، 160، 240 و 320 بوته در مترمربع) بودند. نتايج نشان داد كه بين ارقام از لحاظ صفات زراعي مانند ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعي و وزن صد دانه اختلاف آماري معني‌داري وجود داشت، ولي از نظر عملكرد دانه در واحد سطح اختلاف معني‌داري مشاهده نشد. با افزايش تراكم گياهي ارتفاع ساقه، عملكرد بيولوژيك و عملكرد دانه عدس افزايش يافتند، اما از تعداد شاخه‌هاي فرعي، تعداد غلاف در بوته و شاخص برداشت عدس كاسته شد. اين نتايج بيانگر اين واقعيت است كه افزايش تراكم بوته تا حد معيني عملكرد محصول را افزايش مي‌دهد و بيشتر از آن (تراكم مطلوب) نزول عملكرد دانه از طريق كاهش اجزاي عملكرد مانند تعداد شاخه فرعي درگياه، تعداد غلاف در بوته، وزن صد دانه و شاخص برداشت ميسر خواهد شد. عكس‌العمل ارقام عدس به تراكم بوته نشان داد كه حداكثر عملكرد دانه و بيولوژيك به ترتيب در تراكم‌هاي 160 و 240 بوته در مترمربع به دست آمد. بين عملكرد دانه با تعداد غلاف در بوته، عملكرد بيولوژيكي، شاخص برداشت و تعداد دانه در غلاف همبستگي هاي مثبت و معني‌داري وجود داشت.

To study the effect of plant density on seed yield and yield components of two lentil cultivars a field experiment using factorial design based on a complete block design was conducted with three replications at research farm of college of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran (Karaj) in 2008. Treatments were lentil varieties (Ziba, Mardom), and plant densities (80, 160, 240, 320 plants m-2). Results showed that the lentil varieties differed significantly in some agronomic traits such as plant height, branches number & 100-seed weight, but were non-significant for seed yield. With increasing plant density per unit area the plant height, biological and seed yield increased, but the branches number, pod per plant and harvest index decreased. These results indicated that plant density could increase lentil seed yield to certain extent; however beyond the optimal plant density yield reduction would occur through decreasing yield components such as branches number, pod per plant, 100-seed weight and harvest index. The lentil cultivars response to plant density showed the maximum seed and biological yields at 160 and 240 plants m-2, respectively. Correspondingly positive and significant relationships were observed between pod per plant, biological yield, harvest index and seeds per pod with seed yield.