بررسي آثار تغذيه‌اي عناصر نيتروژن، بور و گوگرد بر خصوصيات كمي و كيفي دانه گلرنگ

بررسي آثار تغذيه‌اي عناصر نيتروژن، بور و گوگرد بر خصوصيات كمي و كيفي دانه گلرنگ

به منظور مطالعه اثرات سه عنصر نيتروژن، بور و گوگرد بر عملكرد، اجزاي عملكرد، ميزان روغن و پروتيين دانه گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) رقم محلي اصفهان، آزمايشي در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه شهيد باهنر كرمان بصورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام گرفت. تيمارها شامل نيتروژن در سه سطح (46، 92 و 138 كيلوگرم نيتروژن خالص در هكتار) از منبع اوره، بور در دوسطح (0 و 7/0 كيلوگرم بور خالص در هكتار) از منبع اسيد بوريك و گوگرد در سه سطح (0، 150 و 300 كيلوگرم گوگرد در هكتار) از منبع گوگرد پودري بودند. نتايج حاصل نشان داد كه با افزايش ميزان نيتروژن، عملكرد دانه، تعداد غوزه و درصد پروتيين به طور بسيار معني‌داري افزايش يافت (01/0 P < ). اما تعداد دانه در غوزه، وزن هزار دانه و درصد روغن به طور بسيار معني‌داري كاهش يافت (01/0 P < ). با افزايش ميزان گوگرد، عملكرد دانه، تعداد غوزه، تعداد دانه در غوزه و درصد روغن و پروتيين نيز به طور بسيار معني‌داري افزايش يافت (01/0 P < ). همچنين بور به طور بسيار معني‌داري سبب افزايش درصد روغن و پروتيين دانه گرديد. در مجموع بالاترين ميزان عملكرد دانه (177/264 گرم در مترمربع) از تيمار 138 كيلوگرم نيتروژن خالص در هكتار به دست آمد. بهترين درصد روغن مربوط به اثر متقابل سه گانه نيتروژن 46، گوگرد 150 و بور 7/0 كيلوگرم در هكتار به ميزان 1/42 درصد و كمترين آن مربوط به تيمار نيتروژن 138، گوگرد و بور صفر كيلوگرم در هكتار به ميزان 15 درصد بود. بهترين درصد پروتيين از تيمار نيتروژن 92، گوگرد 150 و بور 7/0 كيلوگرم در هكتار به ميزان 17/21 درصد و كمترين آن از تيمار نيتروژن 46، گوگرد و بور صفر كيلوگرم در هكتار به ميزان 1/10 درصد حاصل شد. انجام تحقيقات بيشتر در مورد ساير عناصر غذايي و ارقام مختلف گلرنگ پيشنهاد مي‌گردد.

In order to study the effects of Nitrogen (N), Boron (B) and Sulfur (S) on yield, yield components, oil and protein content of safflower (Carthamus tinctorius L.) an experiment was conducted in Research Station, College of Agriculture, Shahid Bahonar University of Kerman, using a local variety’’ Isfahan’’. A randomized complete block design with three replications was used. Treatments were all combination of nitrogen at 3 levels (46, 92 and 138 kg/ha as pure nitrogen) from Urea source, boron (0 and 0.7 kg/ha as pure boron) from Boric Acid source and sulfur (0, 150 and 300 kg/ha as sulfur) from powder sulfur source were randomly distributed in each block. Results showed that increasing nitrogen level increased seed yield, number of head and protein content of the seeds (P < 0.01). However number of seeds per head, 100 seed weight and seeds oil content were decreased (P < 0.01). Increasing sulfur level also increased seed yield, number of head, seed number per head, seed oil, and protein content (P < 0.01). Increasing boron also increased oil and protein content of seeds. Comparison of means showed that the highest seed yield (264.177 gr/m2) could be obtained by using 138 kg/ha pure nitrogen. Results showed that the highest oil content (42.1%) obtained at 0.7 kg/ha boron, 46 kg/ha nitrogen and 150 kg/ha sulfur; While the lowest oil content (15%) was obtained at 138 kg/ha N with no sulfur and boron application. The highest protein content (21.17%) was detected in 92 kg/ha nitrogen, 150 kg/ha sulfur and 0.7 kg/ha boron; While the lowest protein content (10.1%) was obtained at 46 kg/ha N with no sulfur and boron application. More investigations about other nutritional elements and different varieties of safflower were recommended.