مقايسه مدلهاي رگرسيون لجستيك، تكه‌اي و خطي در تخمين سرعت وطول دوره پر شدن دانه برخي ارقام گندم

مقايسه مدلهاي رگرسيون لجستيك، تكه‌اي و خطي در تخمين سرعت وطول دوره پر شدن دانه برخي ارقام گندم

وزن نهايي دانه يكي از اجزاء عملكرد دانه در گندم است كه به سرعت و طول دوره فرايند پر شدن دانه وابسته است. درك فرايند پرشدن دانه ممكن است در برنامه‌هاي اصلاحي گندم براي افزايش عملكرد دانه و توليد ارقام زود رس سودمند باشد. اين بررسي به منظور تعيين بهترين روش اندازه‌گيري يا مدل برآورد كننده سرعت و طول دوره پرشدن دانه 10 رقم گندم نان در سال زراعي 85-1384 در مزرعه آموزشي دانشگاه آزاد اسلامي واحد شوشتر در قالب طرح بلوك‌‌هاي كامل تصادفي در چهار تكرار اجرا گرديد. تيمارهاي آزمايشي ده رقم گندم مشتمل بر ياواروس، چمران، كرخه، ويريناك، دز، كوير، سيمره، D79-15 ، S80-18، S78-18 توصيه شده مركز تحقيقات كشاورزي استان خوزستان مبني بر مناسب بودن كشت اين ارقام در منطقه بودند. در اين بررسي با استفاده از معادلات لجستيك، خطي و تكه‌اي پارامترهاي مربوط به پرشدن دانه ارزيابي گرديد. منحني لجستيك برازش بهتري نسبت به دو مدل ديگر براي برآورد سرعت و طول دورة پر شدن دانه داشت، با توجه به نتايج، تجزيه واريانس صفات مورد بررسي نشان داد كه ارقام مورد آزمايش از لحاظ سرعت و طول دوره پر شدن دانه اختلاف بسيار معني داري(1P<% ) داشتند ولي از نظر وزن نهايي دانه اختلاف بين ارقام معني دار(5P<% ) بود. كه حاكي از وجود تفاوت ژنتيكي ارقام مورد بررسي مي‌باشد. همبستگي بين طول دوره پر شدن دانه و وزن نهايي دانه مثبت و كم بود. همبستگي فنوتيپي بين سرعت و طول دوره پر شدن دانه بسيار جزيي و ناچيز بود، كه نشان دهنده عدم همبستگي ژنتيكي بين اين صفات مي باشد با اين حال با آگاهي از عدم همبستگي ژنتيكي بين سرعت و طول دوره پر شدن دانه انتخاب همزمان براي افزايش سرعت پر شدن دانه و وزن نهايي دانه بدون افزايش طول دوره پر شدن دانه امكان پذير است. مقايسه روشهاي مختلف برآورد سرعت پرشدن دانه و طول دوره پرشدن دانه نشان داد كه بين پديده‌هاي فيزيولوژيك حاكم بر گياه و نتايج حاصل از برازش معادله لجستيك رابطه منطقي‌تري وجود دارد و پس ازمعادله لجستيك، معادله خطي از اين ويژگي برخوردار است. بنابراين جهت برآورد خصوصيات دوره مؤثر پرشدن دانه، برازش معادلات لجستيك و سپس خطي در مورد گياه گندم توصيه مي‌گردد.

Final grain weight a component of grain yield in wheat (Triticum sativa L), is dependent on the rate and duration of the grain filling process. A thorough understanding of the grain filling process maybe helpful in attempts to breed for increased yield and early maturity in wheat. This study was conducted to evaluated ten wheat cultivars, at Research Farm, College of Agriculture, Islamic Azad University Shushtar Unit, in 2004-5. A randomized complete block design with four replications was conducted. The logistic curve provided a good fit to the grain filling data obtained in this study. Rate and duration of grain filling were obtained from the fitted curve. Cultivars differed significantly in grain filling rate, grain filling duration and final grain weight. Correlation coefficient between final grain weight and grain filling rate was highly positive. But the phenotypic correlation between the grain filling rate and grain filling duration was not significant and suggested that there was no genetic association between these characteristics. Results suggested that it should be possible to simultaneously improve grain filling rate and final grain weight without lengthening duration of grain filling. Since the result of linear and logistic models justified more meaningfully the physiological processes of the plant, it was recommended to use these equations in estimation of rate and duration of grain filling.