مطالعه پيدايشهاي مختلف پلي مورفهاي آلومينوسيليكات در سنگها/رگه هاي منطقه همدان، ايران: با نگرش ويژه بر منشاي رگه هاي كوارتز- كيانيت

A study of various occurrences of the Al2Si05 polymorphs in the rocks/veins of the Hamedan region, Iran: with special reference to origin of quartz-kyanite veins

منطقه مورد مطالعه قسمتي از زون سنندج-سيرجان يا زون زاگرس فلس مانند است. منطقه همدان از يك توالي دگرگوني متشكل از سنگهاي دگرگوني ناحيه اي و مجاورتي درجه كم تا زياد مي باشد كه توسط توده هاي پلوتونيك مافيك، حدواسط و فلسيك بريده شده اند. اين توالي از سنگهاي پليتي، پساميتي، مافيك، كالك پليتي و كالك سيليكات تشكيل شده است. سنگهاي پليتي فراوانترين سنگها در منطقه هستند كه عمدتا" متشكل از اسليت، فيليت، ميكا شيست، گارنت ميكاشيست، گارنت-آندالوزيت (±سيليمانيت/±كيانيت) شيست، گارنت-استاروليت شيست، ميكاهورنفلس، گارنت هورنفلس، گارنت-آندالوزيت (±فيبروليت)هورنفلس، كرديريت (±آندالوزيت) هورنفلس، كرديريت-پتاسيم فلدسپار هورنفلس و سيليمانيت-پتاسيم فلدسپار هورنفلس هستند. در اين توالي چندين ميان لايه از آمفيبوليت ها و آمفيبول شيست هادر تناوب با سنگهاي پليتي يافت مي شوند. گونه هاي مختلفي از رگه هاي سيليسي آلومينوسيليكات دار در منطقه يافت مي شوند. ويژگيهاي ايزوتوپي برخي از آنها يك منشا دگرگوني را براي آنها مشخص نموده است. در اين مطالعه سه نسل مختلف كيانيت را بر مبناي ويژگيهاي مختلف زمين شناسي مشخص كرده ايم، شامل: 1- دگرگوني (توزيع تصادفي داشته و معمولا" با سيليمانيت/آندالوزيت همزيست هستند)، 2- ايجاد شده در اثر استرس (برش) (دروغ شكلهاي كيانيت به جاي آندالوزيت در زونهاي برشي) و 3- دير هنگام (گرمابي يا متاسوماتيك). به نظر مي رسد رگه ها/بسته هاي كوارتز-كيانيت جوانترين بوده كه به اندر كنش سيال– سنگ ديواره وابسته هستند. چرخش سيالات غني از آلومينيم و سيليسيم مي تواند سبب تشكيل اين رگه ها/بسته ها شده باشد.

The study area is a part of so-called Sanandaj-Sirjan zone or Zagros imbricate zone of the Zagros Orogen, Iran. The Hamedan region comprises a metamorphic sequence of low- to high-grade regional and contact metamorphic rocks intruded by mafic, intermediate and felsic plutonic bodies. The sequence comprises pelitic, psammitic, mafic, calc-pelitic and calc-silicate rocks. Pelitic rocks are the most abundant rocks in the region which are mostly composed of slates, phyllites, mica schists, garnet-mica schists, garnet-andalusite-(±sillimanite/±kyanite) schists, garnet-staurolite schists, mica hornfelses, garnet hornfelses, garnet-andalusite-(± fibrolite) hornfelses, cordierite-(±andalusite) hornfelses, cordierite-K-feldspar hornfelses and sillimanite-K-feldspar hornfelses. Several interlayers of amphibolites and amphibole schists alternate with pelitic rocks in the sequence. Various types of Al2Si05-bearing silicic veins occur in the region. Isotope characteristics indicate metamorphic origin for some of them. In this study, we have defined three different generations of kyanite according to their various geological characteristics, including: (1) metamorphic (randomly distributed and commonly co-existed with sillimanite/andalusite), (2) stress-(shear)-induced (pseudomorphs of kyanite after andalusite in the shear zones) and (3) late-stage (hydrothermal or metasomatic) kyanites. The quartz-kyanite veins/pods are late structures that are created by interactions with wall rocks. Circulating Al- and Si-rich fluids may be responsible for formation of these veins/pods.