بررسي ميزان سلنيوم مو وسرم گاو‌هاي اطراف كارخانه‌هاي سراميك‌سازي اصفهان‌-‌ايران

SURVEY ON CATTLE SERUM AND HAIR SELENIUM AROUND CERAMIC INDUSTRIES OF ISFAHAN - IRAN

سلنيوم عنصري كمياب و ضروري مي‌باشد كه از سوي ديگر يك عنصر بي ضرر نيز نبوده بلكه به‌عنوان يك عامل بسيار سمي نيز شناخته شده است و در ادرار، شير و موي حيوانات قابل جستجو مي‌باشد. از شش گاوداري شيري كه به ترتيب در شعاع‌هاي 1/0، 5/1 و 5/2 كيلومتري (دو گاوداري در هر شعاع)از منطقه كارخانه‌هاي صنعتي سراميك‌سازي اصفهان واقع شده بودند و دو گاوداري كنترل واقع در شعاع بيش از 15 كيلومتر از كارخانه‌هاي سراميك‌سازي، تعداد 24 راس گاو شيري از هر كدام از شعاع‌هاي فوق به صورت تصادفي انتخاب شد. از هر گاو نمونه خون و مو گرفته شد و ميزان سلنيوم نمونه‌هاي اخذ شده سرم و مو توسط دستگاه جذب اتمي و در مقابل استانداردهاي مناسب قرايت شد. نتايج نشان داد كه ميانگين ميزان سلنيوم موي گاوان در فاصله 100 متري كارخانجات صنعتي سراميك‌سازي، نسبت به گروه كنترل دارد افزايش معني داري داشت (05/0p < ‌)اما اين ميزان از ميزان سلنيوم موي گاوان در فاصله 5/1 كيلومتري كارخانجات صنعتي سراميك‌سازي به‌طور معني‌داري كمتر بود (05/0p < ‌.) ميزان سلنيوم مو و سرم در شعاع يك و نيم كيلومتري بيشتراز (05/0p < ‌)‌ ميزان سلنيوم در بقيه فواصل و كنترل بود. با توجه به موارد مشاهده شده كمبود سلنيوم در مناطق تحت مطالعه و از آنجايي كه نتايج نشان دهنده كمبود تحت درمانگاهي سلنيوم در منطقه مي‌باشد چنين به نظر مي‌رسد كه علي رغم رسوب قابل پيش بيني سلنيوم ناشي از كار خانه‌‌هاي سراميك‌سازي منطقه، كمبود سلنيوم بر طرف نشده است. به‌نظر مي‌رسد كه ميزان بالاتر سلنيوم در فاصله 5/1 كيلومتري به دليل نحوه رسوب گرد وغبار كارخانه‌هاي سراميك سازي از دود كش‌هاي تعبيه شده در آنها باشد. هر چند در مناطق كارخانه‌هاي سراميك سازي، مسموميت با سلنيوم دور از انتظار نيست، ولي در منطقه تحت مطالعه به دليل فراهم بودن زمينه كمبود سلنيوم، نه تنها مسموميتي مشاهده نشد، بلكه چنين به‌نظر مي‌ر‌سد كه تا حدودي كمبود سلنيوم محيط اطراف خود را مرتفع ساخته است. علاوه بر اين، نتايج اين تحقيق امكان بهره گيري از اندازه گيري ميزان سلنيوم مو جهت بررسي وضعيت سلنيوم بدن را نيز نشان داد. ‌ ‌

Selenium is an essential trace element while having a potential toxicity. It can be identified and measured in urine, milk and and hair. Samples of serum and hair from six dairy farms at different radius around ceramic industries of Isfahan (0.1,1.5 and 2.5 km, 2 farms in each zone and 24 cattle in each distance) were randomly taken. Samples (serum and hair) were also taken from 2 farms, 15 km away from the polluting sources, as control group. The concentration of selenium in serum and hair samples were measured against certified standard solutions by atomic absorption spectrophotometry. The results revealed that the mean selenium concentration ofhair, at the radius of 0.1 km from ceramic industries, was significantly higher than control group (P<0.05). This concentration was significantly lower than the concentration ofhair selenium at the radius of 1.5 km from the ceramic industries. The selenium concentration ofhair and serum at the radius of 1.5 km was higher than those of other distances (P<0.05). The results of selenium measurements in the region showed a possible presence of subclinical selenium deficiency. Meanwhile, it could be concluded that the level of pollution have not been at a level that can cause poisoning, rather a compensation of this trace element occurred in the area, which was not still able to maintain normal selenium concentration. It seems that the higher concentration of selenium at the radius of 1.5 km may be due to the pattern of precipitation of pollutants around the ceramic industries. It was concluded that the presence of ceramic industries in the region partially compensated the low concentration of selenium in the region which was not still enough to compensate the deficiency. Furthermore, the findings of this study, revealed the potential use ofhair selenium as indicator of body status of this trace element.