تعيين ميزان تاثير شدت هاي چراي دام بر خصوصيات خاك و پوشش گياهي با استفاده از مولفه هاي چندمتغيره

Effect of grazing intensity on soil and vegetation characteristics using Principal components Analysis

شدت¬هاي مختلف چراي دام باعث تغيير خصوصيات شيميايي و فيزيكي خاك و همچنين تركيب گياهي مراتع مي¬گردد. بر همين اساس با استفاده از مؤلفه¬هاي چندمتغيره ميزان تأثير شدت¬هاي چراي دام بر خصوصيات خاك و پوشش گياهي، در جنوب شرقي شهر هشتگرد مورد بررسي قرار گرفت. تجزيه و تحليل مؤلفههاي اصلي1(PCA) يك روش آماري براي تعريف متغيرهاي جديد بر حسب تركيب خطي از متغيرهاي اوليه است. جهت بررسي اثر شدت¬هاي چراي دام، سه قطعه 5 هكتاري در منطقه مورد مطالعه تحت تيمارهاي بدون چرا، چراي سبك و چراي سنگين و مداوم تعيين گرديد. سپس پوشش گياهي، خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك تأثيرگذار و مهم ازجمله رطوبت، وزن مخصوص، خلل و فرج، نفوذپذيري، مقاومت مكانيكي، نيتروژن، فسفر، پتاسيم، pH، EC، بافت خاك و مواد آلي در سه تيمار چرايي به مدت دو سال (1383 و 1384) مورد بررسي قرار گرفت. به¬نحوي¬كه ميزان تغييرپذيري هر يك از عامل¬هاي مورد مطالعه متفاوت بود. بدين ترتيب از ميان آنها رطوبت، اسيديته، هدايت‌الكتريكي، نفوذپذيري، تركيب گياهي گندميان، مقاومت مكانيكي و پتاسيم به¬عنوان عامل تغييرپذير تعيين گرديدند. نتايج نشان داد كه شدت چرا باعث افزايش گياهان پهن¬برگ علفي و كاهش گندميان و بوته¬ايها گرديده است. به¬طوري¬كه نفوذپذيري با افزايش شدت چرا كاهش يافت، به¬نحوي¬كه نفوذپذيري و تركيب گياهي گندميان با شدت چرا رابطه معكوس و مقاومت مكانيكي، اسيديته، هدايت الكتريكي و پتاسيم با افزايش چرا بيشترين رابطه را داشتند.

Abstract Different grazing intensities change the chemical and physical properties of soil and plant composition of rangelands. Accordingly, effect of livestock grazing intensities on soil and vegetation characteristics were investigated in the southeastern of Hashtgerd using Principal Component Analysis. Principal Component Analysis is a statistical method for defining new variables based on a linear combination of original variables. Three 5-ha areas were selected in the study area under treatments of no, moderate, high and continuous grazing intensities. Afterward, vegetation and important physical and chemical soil characteristics including moisture, specific gravity, soil porosity, infiltration, mechanical resistance, nitrogen, phosphor, potassium, pH, EC, soil texture and organic matter were measured in three grazing treatments for two years (2004 and 2005). According to the results, increase of grazing intensity increased forbs while grasses and shrubs decreased. Among soil properties, soil porosity and Mechanical resistance decreasid and pH, EC and K had the highest relationship with grazing intensity.