ارزيابي عملكرد و كيفيت علوفه هفت رقم شبدر سفيد (Trifolium repense L.) در مراتع البرز شمالي

Evaluation of forage yield and quality traits in 7 varieties of white clover grown in rangelands of Mazandaran province, Iran

با هدف افزايش عملكرد و بررسي كيفيت علوفه، 7 رقم شبدر سفيد در قالب طرح بلوك¬هاي كامل تصادفي با 3 تكرار در مراتع ييلاقي استان مازندران به مدت سه سال (4-1382) مورد ارزيابي قرار گرفت. در اين تحقيق دوام سطح پوشش و عملكرد علوفه خشك ارقام بررسي شدند. صفات كيفي نمونه¬ها شامل درصد ماده¬ي خشك قابل هضم، درصد كربوهيدرات¬هاي محلول در آب، درصد پروتئين خام، درصد ديواره‌سلولي (NDF)، درصد ديواره سلولي بدون همي‌سلولز (ADF) و درصد خاكستر با استفاده از تكنولوژي طيف¬سنج مادون قرمز نزديك NIR اندازه¬گيري گرديد و براساس حاصل¬ضرب عملكرد علوفه با درصد صفات كيفي، عملكرد پروتئين خام، ماده¬ي خشك قابل هضم و عملكرد كربوهيدرات¬ها محاسبه شد. در سال اول (سال استقرار) هيچ¬گونه برداشتي صورت نگرفت. در سال¬هاي دوم و سوم پس از تجزيه واريانس، مقايسه ميانگين¬ها به روش دانكن انجام شد. نتايج نشان داد كه رقم Chiftan در طول سال¬هاي مورد مطالعه داراي بيشترين دوام سطح پوشش گياهي بود و ارقام Tahora، Aran، Avoca و Tara به¬ترتيب در مراتب بعدي قرار گرفتند. ارقام Aran، Grasslands، Tara و Chiftan بيشترين عملكرد پروتئين خام، ماده¬ي خشك قابل هضم و عملكرد كربوهيدرات¬ها را داشتند و باهم در يك گروه جاي¬گرفتند. مقايسه ميانگين عملكرد علوفه¬ي خشك نشان داد، كه ارقام Aran، Grasslands و Tara به¬ترتيب با 2324، 2005 و 1909 كيلوگرم ماده خشك در هكتار بيشتر از سايرين علوفه توليد نمودند و باهم در يك گروه قرار گرفتند. با ملاحظه همزمان دوام سطح پوشش و عملكرد علوفه، پروتئين خام، ماده¬ي خشك قابل هضم و كربوهيدرات‌هاي محلول درآب، ارقام Aran و Tara به¬عنوان ارقام برتر تحقيق براي علوفه¬كاري در مراتع ييلاقي استان مازندران شناخته شدند.

7 accessions of white clover (Trifolium repense L.) were evaluated in view of forage yield and quality traits in rangelands of Mazandaran province. A randomized complete blocks design with three replications was applied in three consecutive years (2003-2005). The data were collected for persistency (based on gerund cover) and dry matter yield. Six quality Traits as: crude protein (CP), dry matter digestibility (DMD), water soluble carbohydrates (WSC), crude fiber (CF), neutral detergent fiber (NDF), acid detergent fiber (ADF) and total ash were measured using Near Infrared Reflectance (NIR) technology. DMD-yield, WSC-yield and CP- yield were also calculated based on the equations. In the first year (establishment), no harvest was made, but in the second year the forage yield was harvested. In the third year, the varieties had not enough growth and therefore no harvest was made. Data were analyzed and the means of treatments were compared using Duncanʹs multiple range test. According to the results the most vegetation cover persistency was recorded for Chiftan and Tahora, Aran, Avoca, and Tara were placed in next orders respectively. The highest CP-Yield, DMD-Yield and WSC-yield, were also recorded for the varieties of Aran, Grassland, Tara and Chiftan respectively. Mean comparison of dry matter yield also showed that the varieties of Aran, Grassland, and Tara with an average of 2324, 2005 and 1909 kg ha"1 were classified in similar group and had the highest forage yield. Considering all studied factors together (persistency and forage dry matter, CP, DMD and WSC yield), Aran and Tara were identified as the superior accessions for forage production in summer rangelands of Mazandaran province.