معادل واحد دامي و نياز روزانه گوسفند نژاد بلوچي چراكننده در مراتع قشلاقي جنوب استان كرمان (حوزه آبريز هليل رود)

Animal Unit Equivalent (AUE) and Daily Forage Need of Baloochi Sheep while Grazing on Lowland Rangelands inKerman Province

اطلاع از نياز روزانه دام به منظور محاسبه ظرفيت چرا، ضروري است. بنابراين تعيين وزن رده هاي مختلف دام چراكننده در مرتع و ضريب تبديل آنها نسبت به واحد دامي كشور ضروري مي باشد. در اين تحقيق به منظور تعيين وزن رده هاي مختلف گوسفند نژاد بلوچي چراكننده در مراتع قشلاقي جنوب استان كرمان، 5 گله كه داراي دام غالب از نژاد مورد نظر بودند، انتخاب شدند. در هر گله 70 راس دام شامل؛ 15راس ميش سه ساله، 15راس ميش چهار ساله، 5 راس قوچ سه ساله، 5 راس قوچ چهار ساله، 15 راس بره سه ماهه و 15راس بره شش ماهه به صورت تصادفي انتخاب و براي توزين علامت گذاري شدند. عمل توزين در سه مرحله شامل ابتدا و انتهاي فصل چرا در مراتع قشلاقي و پس چر مزارع و باغات (خارج از مرتع) انجام شد. ميانگين وزن ميش هاي بالغ (سه و چهار ساله) به عنوان وزن گوسفند نژاد بلوچي مد نظر قرار گرفت. بر اساس نتايج حاصله؛ وزن گوسفند نژاد بلوچي، 53/0±41 كيلوگرم و وزن قوچ، بره سه ماهه و بره شش ماهه نژاد مورد نظر به ترتيب برابر؛ 78/1±18/89، 38/0±15/20 و 39/0±65/38 كيلوگرم تعيين شد. معادل واحد دامي ميش، قوچ، بره سه ماهه و بره شش ماهه نژاد مورد نظر نسبت به واحد دامي كشور، به ترتيب برابر؛ 86/0، 54/1، 51/0 و 82/0 محاسبه گرديد. نياز روزانه ميش، قوچ، بره سه ماهه و بره شش ماهه گوسفند نژاد بلوچي بر حسب انرژي متابوليسمي، بر اساس معادله پيشنهادي ماف (MAFF، 1984) در حالت نگهداري و در شرايط چرا در مرتع و با مد نظر قرار دادن خصوصيات فيزيكي مراتع مورد مطالعه، فواصل آبشخور، تراكم گياهان و اعمال ضريب افزايشي30 درصد، به ترتيب؛ 19/8، 66/14، 31/6 و 15/10 مگاژول محاسبه گرديد. مقدار علوفه لازم براي تامين نياز روزانه ميش، قوچ، بره سه ماهه و بره شش ماهه گوسفند نژاد بلوچي با توجه به كيفيت علوفه مراتع مورد مطالعه در مرحله رشد رويشي به ترتيب برابر؛ 1/1، 2، 8/0 و 4/1 و در مرحله رشد كامل (گلدهي) برابر؛ 2/1، 2/2، 9/0 و 5/1 كيلوگرم علوفه خشك برآورد گرديد. اين امر بيانگر اين است كه زمان چرا بر نياز روزانه دام موثر است و لازم است نياز روزانه واحد دامي بر مبناي كيفيت علوفه مشخص شود.

Information on animal daily forage needs is essential for an estimation of rangeland grazing capacity. Accordingly, weight and Animal Unit Equivalent (AUE) for each individual class of animal should be determined. Live weights of Baloochi sheep as based on average live weights of 3 and 4 year old ewes were determined. Five herds of Baloochi breed sheep were selected for the task. In each herd, 15 heads of three year old ewes, 15 four year old ones, 5 heads of three year old rams, 5 four year old ones, 15 heads of three and 15 six month old lambs selected. They were weighted three times namely: once at the beginning of the experiment, once at the end of the grazing season on lowland rangelands, and the third time after being grazed on crop residue of either fields or orchards. Weights of Baloochi sheep (i.e. three and four year old ewes), ram, three and six month old lambs were 41±0.53, 89.18±1.78, 20.15±0.38 and 38.65±0.39 Kg. Accordingly, Animal Unit Equivalent figures (AUE) for ram, ewe, three and six month old lambs were 0.86, 1.54, 0.51 and 0.82 respectively. According to MAFF equation, 1984; daily metabolism energy requirement for ewe, ram, three and six month old lambs of Baloochi sheep for maintenance and by considering the standings of rangelands as well as distances from watering points and plant density were obtained as 8.19, 14.66, 6.31 and 10.15 Mj (after being multiplied by 1.3). Dry matter requirement for ewe, ram, three and six month old lambs of Baloochi sheep as based on the forage quality at the vegetative stage was calculated as 1.1, 2, 0.8 and 1.4 Kg and based upon forage quality at flowering stage it was 1.2, 2.2, 0.9 and 1.5 Kg. This indicates that the time of grazing affects the on daily forage needs and it is necessary to determine the animal requirement as based on forage quality.