تعيين جمعيت و رژيم غذايي دليجه كوچك (Falco naumanni) در استان‌هاي تهران و گلستان

تعيين جمعيت و رژيم غذايي دليجه كوچك (Falco naumanni) در استان‌هاي تهران و گلستان

دليجه كوچك (Falco naumanni) از پرندگان شكاري خانواده بازها (Falconidae) مي‌باشد كه معمولاً به صورت گروهي زندگي مي‌كنند. به منظور بررسي جمعيت اين دليجه، ابتدا در استان‌هاي تهران و گلستان، محل‌هاي تجمع و كلوني‌هاي زادآور اين پرندگان مشخص و اندازه جمعيت آن‌ها با استفاده از روش شمارش نقطه‌اي (Point count) پرندگان بعد از يافتن آشيانه‌ها (nest-finding) در بهار سال‌هاي 86-1385 انجام شد. بر اساس نتايج اين بررسي به طور كلي جمعيت دليجه كوچك در استان‌هاي تهران و گلستان حدود 270 بهله در 6 زيرجمعيت تعيين شد كه عبارت بود از: نياوران 12 بهله، اطراف سد لتيان 14 و استان گلستان در مناطق كلاله 35، گميشان 70، بندرتركمن 50، خواجه‌نفس 18 بهله. پس از تعيين اين محل‌ها، تعداد 239 ريمه از ناحيه لتيان و 118 ريمه از ناحيه بندرتركمن جمع‌آوري شد. پس از انتقال ريمه‌ها به آزمايشگاه، ريمه‌ها با خيساندن از طريق الكل صنعتي از هم باز شده و بقاياي محتويات جانوري موجود در ريمه‌ها تفكيك و شناسايي شد و درصد حضور هر ماده غذايي در ميان كل ريمه‌ها براي دو ناحيه مهم لتيان و بندر تركمن مورد محاسبه قرار گرفت. بر اساس بقاياي موجود، محتويات قابل شناسايي به گروه‌هايي از قبيل سوسك‌ها، ملخ‌ها، مورچه‌ها، پرندگان، جوندگان و ديگر پستانداران كوچك تقسيم شد. در ناحيه لتيان، ملخ‌ها در 32%، سوسك‌ها در 21% و مورچه‌ها در 9% از كل ريمه‌ها حضور داشتند در حالي كه در ناحيه بندرتركمن ملخ‌ها در 71%، سوسك‌ها در 31% و مورچه‌ها در 4% از كل ريمه‌ها حضور داشتند. بقاياي جوندگان و حشره‌خورها در 8/18% از ريمه‌هاي لتيان حضور داشتند كه تركيب كلي جوندگان شامل جرد Meriones sp. (49%)، موش صحرايي Apodemus sp. (21%)، ول Microtus sp. (11%)، هامستر Calomyscus sp. (4%)، هامستر خاكستري Cricetulus migratorius (2%) و موش خانگي Mus sp.(2%) بود. همچنين حشره‌خوارهاي Crocidura sp. 2% و حشره‌خوارهاي ناشناخته از خانواده Soricidae 9% از طعمه‌هاي پستانداران كوچك را تشكيل مي‌دادند. در بندرتركمن بقاياي حلزون‌ها (5%) پستانداران (4%)، پرندگان (3%)، دوزيستان و خزندگان (3%)، خفاش‌ها (1%) و گوش‌خيزك‌ها (1%) هم يافت شد. برخي از جوندگان و حشره‌خورهاي شناسايي شده در اين پژوهش قبلاً در ليست طعمه‌هاي خورده شده توسط اين گونه در منطقه پاله‌آركتيك غربي قرار نداشتند كه عبــارت بودند از ول Microtus sp.، جرد Meriones sp.، حشره‌خور Crocidura sp.، هامستر خاكستري Cricetulus migratorius و Calomyscus.

The Lesser Kestrel Falco naumanni Fleischer, 1818 (Falconidae) is a migratory raptor in Iran. Using Point Count method, the population of Lesser Kestrels was estimated about 256 individuals in the surveyed areas of Tehran and Golestan provinces in the spring of 2006–2007. The population was consisted of 6 subpopulations namely 12 individuals in Niavaran, 14 around Latian Dam (Tehran), 35 around Kalaleh (Golestan), 70 in Gomishan (Golestan), 50 in Bandar Turkmen (Golestan) and 18 in Khajeh Nafas (Golestan). After nest-finding, a batch of 239 and 118 pellets were collected from roost sites around Latian Dam (Tehran Province) and Bandar Turkmen (Golestan Province) respectively. Each pellet was soaked in 95% alcohol and then teased apart using a pair of forceps and a needle. Animal remains were classified into some categories such as Orthoptera, Coleoptera, Formicidae, Aves and Rodentia. The frequency of each category was calculated. Analysis of the collected pellets revealed that in Latian Orthoptera, Coleoptea and Formicidae were present in 2%, 21% and 9% of the pellets respectively while in Bandar Turkmen they were in 71%, 31% and 4% of pellets respectively. Rodent and shrew remains were present in 18.8% of the Latian pellets of which Meriones sp. (49%) was the most important item followed by field mice Apodemus (21%), Microtus sp. (11%), Soricidae (9%), hamster Calomyscus sp. (4%), and grey hamster Cricetulus migratorius, Mus sp. and Crocidura sp. (each of them 2%). Bandar Turkmen pellets also included Bivalvia and Gastropoda (5%), Mammalia (4%), Aves (3%), Reptilia and Amphibia (3%), Chriroptera (1%) and Dermaptera (1%).