مقايسه جلب كنندگي تله‌هاي مختلف در جلب مگس ميوه زيتون Bactrocera oleae (Diptera: Tephritidae)

مقايسه جلب كنندگي تله‌هاي مختلف در جلب مگس ميوه زيتون Bactrocera oleae (Diptera: Tephritidae)

مگس ميوه زيتون (Bactrocera oleae) يكي از مهم‌ترين آفات زيتون در مناطق زيتون خيز دنيا محسوب مي‌شود. اين آفت از سال 1383 كه وارد ايران شد، طي سال اول ورود از 13 استان گزارش گرديد. براي شناسايي روش‌هاي مناسب در جلب انبوه اين آفت طرحي با پنج تيمار شامل صفحات زرد چسبنده همراه فرمون، تله‌هاي مك فيل همراه پروتيين هيدروليزات (سه درصد) و مالاتيون (دو در هزار)، صفحات زرد رنگ چسبنده بدون ماده جلب كننده، تله‌هاي بطري شكل همراه محلول سه درصد طعمه مسموم ساكسيز و تله‌هاي بطري شكل 5/1 ليتري همراه پروتيين هيدروليزات (سه درصد) و مالاتيون (دو در هزار)، در پنج تكرار اجرا گرديد. تجزيه و تحليل آماري نتايج نشان داد كه جلب مگس‌هاي ميوه زيتون توسط صفحات زرد چسبنده همراه فرمون با تعداد 48/16 ± 20/98 مگس‌ ميوه زيتون در هر تله نسبت به ساير تيمارها اختلاف معني‌داري داشت، اما تفاوت جلب كنندگي ساير تله‌ها با يكديگر از نظر آماري (P < 0.001) معني‌دار نبود. پس از تله فرموني، تله مك فيل همراه پروتيين و مالاتيون، تله بطري شكل همراه ساكسيز، تله بطري شكل همراه پروتيين و مالاتيون و صفحات زرد چسبنده به ترتيب در رتبه‌هاي بعدي قرار داشتند. همچنين تله زرد همراه فرمون با تعداد 29/6 ± 20/31 از نظر جلب حشرات ماده مگس زيتون نسبت به ساير تله‌ها و جلب كننده‌ها داراي اختلاف معني‌داري (P < 0.001) بود و در جلب حشرات نر با تعداد 66/9 ± 80/66 نيز نسبت به ساير تيمارها اختلاف معني‌داري (P < 0.001) داشت. ساير تيمارها از نظر جلب حشرات بالغ نر و ماده اختلاف معني‌داري با يكديگر نداشتند. ميزان جلب حشرات بالغ مگس زيتون در فصول مختلف نيز در اين تحقيق مورد ارزيابي قرار گرفت كه در تمام فصول نيز تله زرد همراه فرمون نسبت به سايرين در جلب حشرات بالغ داراي اختلاف معني‌داري بود، اما ساير تيمارها بايكديگر اختلاف معني‌داري نشان ندادند. استفاده از تله‌هاي فرموني در رديابي آفت در بهار، تابستان و پاييز توصيه مي‌گردد ودر دي ماه تنها تله فرموني قادر به جلب حشرات بالغ مگس زيتون بود.

The olive fruit fly, Bactrocera oleae Gmelin (Diptera: Tephritidae) is the most important and widespread pest in the olive growing countries in the world. This pest was reported from 13 provinces of Iran in 2004. The larvae feed upon the pulp, resulting in a significant quantitative and qualitative loss in the production of table olives and oil. For identification of suitable methods in attraction and trapping of the pest, this experiment was conducted in a randomized blocks design with 5 replication and 5 treatments, yellow sticky traps with pheromone, McPhail trap with hydrolyzed protein (3%) and malathion (0.2 %), pet traps (1.5 lit. mineral water bottles) with hydrolyzed protein (3%) and malathion (0.2 %), pet traps with Success bait (3%) and yellow sticky traps without any attractive materials. After analyzing data variances, a comparison was made on the averages using Duncanʹs methods in probability level of 5%. The study revealed a significant difference in attraction of adult B. oleae by pheromone traps (98.20 ± 16.48) than other treatments but there was not any significant difference within others (P < 0.001, df=(4, 20), F=31.08). After the pheromone traps, there were the McPhail traps, pet traps with Success bait, pet trap with protein and yellow sticky traps respectively. Also pheromone traps had a significant difference in attraction of male (66.80 ±9.66) (P < 0.001, df=(4, 20), F=43.61) and female adults (31.20 ±6.29) (P < 0.001 ,df=(4, 20), F=19.23) than other treatments too. In this matter there was not any significant difference within others. It was noticed that pheromone traps had a significant difference in attracted the highest number of adult flies in every seasons during a year. In winter (late December) only pheromone traps were suitable to attract the adults.