سنجش توسعه ي پايدار در نواحي شهري با استفاده از تكنيك هاي برنامه-ريزي ( نمونه موردي: شهر ايلام)

Measurement of Sustainable Development in Urban Areas by Using Planning Techniques Case Study: Ilam City

توسعه¬ي پايدار نواحي شهري به عنوان يكي از اهداف اساسي درجغرافيا،در جستجوي تقويت ابعاد اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي، زيست محيطي و كالبدي شهرهاست. هدف اين مقاله شناسايي پايداري و ناپايداري نواحي شهر ايلام و نقاط قوت و ضعف اين نواحي با استفاده از شاخص¬هاي توسعه¬ي پايدار است. روش مورد استفاده در اين پژوهش تركيبي از روش هاي تحليلي و موردي- زمينه¬اي است. براي تجزيه و تحليل داده¬ها از روش تحليل عاملي، شاخص تركيبي توسعه¬ي انساني(HDI) و ضريب پراكندگي استفاده شده است. نوع تحقيق كاربردي– توسعه¬اي و جامعه¬ي آماري آن شامل نواحي 14 گانه¬ي شهر ايلام است. نتايج نشان مي¬دهد كه از ميان 14 ناحيه¬ي شهري، يك ناحيه¬ي پايدار، با شاخص تركيبي توسعه¬ي انساني و با ضريب 72/0 ، سه ناحيه¬ي نيمه¬پايدار و 10 ناحيه¬ي ديگر ناپايدار بوده¬اند. ناحيه¬ي مركزي به عنوان تنها ناحيه¬ي پايدار و ناحيه¬ي چاليمار ناپايدارترين ناحيه¬ي شهري شناخته شده است. بر اين اساس در ناحيه¬ي مركزي دسترسي به امكانات آموزشي، بهداشتي و درماني، فرهنگي و غيره و بالا بودن ميزان اشتغال و صرفه جويي در دسترسي و هزينه¬ها با سكونت اقشار ثروتمند همراه است. درحالي¬كه در نواحي ناپايدار عدم انطباق رشد جمعيّت با نيازهاي خدماتي، كمبود فضاهاي تفريحي، اشتغال پايين، ساخت و سازهاي بدون مجوز و گسترش بي¬رويه با سكونت اقشار كم درآمد همراه شده است. بنابراين دستيابي به توسعه¬ي پايدار در نواحي شهري ايلام، تنها با شناخت ابعاد توسعه¬ي پايدار و نقاط قوت و ضعف نواحي شهري و نيز توجه به شاخص¬هاي پايدار و تقويت عوامل ناپايدار امكان¬پذير است.

Sustainable development of urban areas as one of the main objectives in geography seeks to strengthen economical, social, culture and physical aspects of cities. The aim of this paper is to identify the sustainability and instability of Ilam urban areas and the weak and strong points of these regions by using sustainable development indices. The method used in this study is a combination of analytical and occasional- field methods. In order to analyze the data, factor analysis method, Human .Development Index (HDI) and dispersion coefficient have been used. The type of Development- functional research and its statistical society includes the fourteenth districts of Ilam city. The results show that among the fourteen urban areas, there has been one sustainable area with combined human development index and coefficient 0.72, three semi-sustainable areas and ten instable areas. The central area has been recognized as the only sustained area and Chalimar area as the most instable area. On this basis, in the central area, access to educational, health, hygienic, cultural and... facilities and high rate of employment and saving in access and costs have been together with the settlement of rich people. While in the instable areas, lack of conformity between the population group and service needs, lack of recreational spaces, low rate of employment, non-authorized constructions and uncontrolled spread have been together with the settlement of people with low income level. Therefore, access to sustainable development in urban areas of Ilam is only possible through recognizing the dimensions of sustainable development and the weak and strong points of urban areas and also considering the sustained indices and strength of in stabled features.