ارزيابي تكنيك هاي ژيومورفولوژيكي جهت شناسايي مخروط افكنه هاي قديمي و جديد به منظور تعيين مناطق مستعد سيل خيزي در چهار مخروط-افكنه در زاگرس چين خورده

ارزيابي تكنيك هاي ژيومورفولوژيكي جهت شناسايي مخروط افكنه هاي قديمي و جديد به منظور تعيين مناطق مستعد سيل خيزي در چهار مخروط-افكنه در زاگرس چين خورده

در اين تحقيق، به منظور تفكيك بخش هاي فعال و غيرفعال مخروط افكنه ها، چهار مخروط افكنه در زاگرس چين خورده بررسي شده است. تفكيك بخش هاي فعال و غيرفعال مخروط افكنه ها از نظر سيل خيزي با استفاده از شاخص هاي ساده ي ژيومورفولوژيكي مانندالگوي زهكشي، مورفولوژي سطح مخروط و شاخص-تضاريس، رنگ مخروط ها در تصاوير ماهواره اي ،حداكثر عمق برش مخروط ها و شاخص هاي هوازدگي مانند ميزان هوازدگي آبرفت ها، حفره دار شدن قلوه سنگ هاي آهكي انجام شده است. جهت تعيين ناهمواري و حداكثرعمق برش سطح مخروط ها، با استفاده از دوربين نقشه برداري دو مقطع از سطح هر مخروط افكنه تهيه شد. تفكيك بخش هاي قديمي و جديد مخروط افكنه ها براساس تن (رنگ) تصاوير و همچنين تعيين الگوي زهكشي كانال ها در مخروط هاي جديد و قديمي براساس تصاوير ماهواره اي كويك برد انجام شد. بررسي شاخص هاي هوازدگي سطح مخروط ها نيز بر اساس مطالعات ميداني انجام گرفت. نتيجه ي اين تحقيق نشان مي دهد كه مخروط هاي قديمي يا غيرفعال اغلب داراي الگوي زهكشي همگرا يا شبكه درختي هستند درحالي كه مخروط هاي جديد اغلب داراي الگوي زهكشي واگرا، شاخه شاخه و متقاطع هستند. بخش هاي غيرفعال مخروط ها، داراي تن رنگ تيره تري نسبت به مخروط هاي جديد در تصاوير ماهواره اي مي باشند. مورفولوژي سطح مخروط هاي قديمي (به علت غلبه ي فرسايش قهقرايي و توسعه ي بدلندها به سمت بالادست) ناهموارتر و داراي تضاريس بيشتري نسبت به مخروط هاي جديد هستند. به طور كلي حداكثر ميزان برش در مخروط هاي قديمي بيش از مخروط هاي جديد است. شاخص هاي هوازدگي مانند حفرات در ذرات آهكي نيز در مخروط هاي قديمي وجديد كاملاً با هم متفاوت است به طوري كه بخش هاي غيرفعال داراي هوازدگي و انحلال بيشتر و بنابراين داراي خاك ضخيم تري نسبت به مخروط هاي جديد هستند. تحقيق حاضر نشان مي دهد كه شاخص هاي ژيومورفولوژي ابزارمناسبي جهت تفكيك مناطق فعال و غيرفعال مخروط افكنه ها از نظر سيل-خيزي مي باشند. با اين وجود به علت تاثير عواملي مانند تكتونيك، تغييرات اقليمي، ليتولوژي حوضه هاي بالادست مخروط ها و مساحت مخروط ها نمي توان از تمامي شاخص ها در هر مخروط استفاده نمود.

In this study, in order to separate active and inactive parts of alluvial cones, four alluvial cones were studied in folded Zagros. Separation of active and inactive parts of alluvial cones from the view point of flooding has been conducted by simple indices of geomorphologic such as drainage pattern, morphology of the cone surface and serration index, color of cones in satellite images, maximum depth of cone shear and weathering indices such as the rate of alluvials weathering, pitting of time cobblestones. In order to specify the roughness and maximum shearing depth of cones? surface, by using surveying camera, two sections of each alluvial cones surface were prepared. Separation of new and old parts of alluvial cones were conducted based on the colour of images and also specifying the drainage pattern of channels in new and old cones was performed based on the quick board satellite images. Also the study of weathering indices of the cones surfaces was carried out based on the field studies. The results obtained from this study show that the old or inactive cones often have convergence drainage pattern or tree network, while the new cones have mostly divergence, ramified and crossover drainage pattern. Inactive parts of cones have a darker color tone in comparing with the new cones in satellite images. Morphology of the old cones surface (due to the dominance of aback erosion and spread of Bad Lands toward the upstream) is more roughness and has more serration in comparing with the ones. Generally, maximum rate of shear in old cones is more than the new cones. Also weathering indices including pittings in time particles are completely different in old and new cones, so that the inactive parts have more weathering and soluble features and therefore have a thicker soil in relation with the new cones. The recent study shows that geomorphologic indices are a proper tool for separation of active and inactive areas of alluvial cones from flooding point of view. Nonetheless due to the effect of factors such as tectonic, climatic changes, lithology of the cones? upstream catchment areas and area of the cones, it is not possible to use all the indices in each cone.