پژوهشي در سنجش عوامل تاثير گذار بر ديدگاه استفاده كنندگان از فضاهاي

پژوهشي در سنجش عوامل تاثير گذار بر ديدگاه استفاده كنندگان از فضاهاي

چكيده ديدگاه‌هاي استفاده كنندگان درباره فضاي فراغتي، در زمره مهم ترين معيارهاي نياز سنجي و مكان يابي اين فضاها است. برنامه‌ريزي براي اين نياز شهروندان در شهر تهران تنها با بررسي امكانات و محدوديت‌ها ميسر نيست و نظر شهروندان – كه برنامه‌ريزي براي آنها صورت مي‌گيرد – نقشي اساسي در آن ايفا مي‌كند. شرايط متفاوت مردم و گروه‌هاي اجتماعي ساكن در شهر خواسته‌هاي متفاوتي را به وجود مي‌آورد كه بايد در هر برنامه‌ريزي مد نظر قرار گيرد. شناخت ديدگاه‌ها، ويژگي‌ها و نيازهاي شهروندان مي‌تواند در برنامه‌ريزي فضاهاي فراغتي و تفريحي به برنامه‌ريزان شهري كمك كند. به نظر مي‌رسد در برنامه‌ريزي براي ايجاد فضاي گذران اوقات فراغت در شهر تهران، به عوامل مؤثر بر ديدگاه‌ها و نگرش‌هاي شهروندان در اين باره توجه نمي‌شود. اين عدم توجه را مي‌توان بعد پنهان و ياحلقه مفقوده برنامه‌ريزي، طراحي و اجراي فضاي فراغتي ناميد كه يا كاملا به فراموشي سپرده مي‌شود و يا به شكلي صوري به آن پرداخته مي‌شود. در مقاله پيوست، ديدگاه‌هاي گروهي از شهروندان تهراني درباره نوع، توزيع، تنوع، نحوه دسترسي و مشكلات استفاده از فضاي فراغتي در مناطق نمونه شهر ارزيابي شده است. شايان ذكر است كه الگوها و مدل‌هاي پيچيده فراواني براي ارزيابي ديدگاه‌هاي شهروندان وجود دارد كه پرداختن به آنها هدف اين پژوهش نبوده است. مدل ورودي اين بررسي مدل رابرتز است. با استفاده از اين مدل، در اين ارزيابي تاثير سن، تحصيلات، جنس، ميانگين اوقات فراغت و كيفيت خدمات ارائه شده در فضاهاي فراغتي در ميزان نياز به اين فضاها سنجيده و تلاش شده است نقش «تمايل شهروندان به برقراري ارتباطات اجتماعي » از طريق حضور در اين فضاها را در« ميزان نياز به اين فضاها» ارزيابي نمايد. در پايان نيز مدل جديدي بر اساس يافته‌هاي پژوهش ازائه شده است. پژوهش از نوع پيمايشي است كه در سه منطقه شهر تهران انجام شده و در آن از روش‌ها و پارامترهاي متداول رياضي استفاده براي سنجش عوامل تاثير گذار بر ديدگاه‌هاي شهر وندان در باره فضاهاي فراغتي استفاده شده است. همچنين، از پرسشنامه به عنوان ابزار جمع آوري ديدگاه‌هاي شهروندان بهره گرفته شده است. نتايج و يافته‌هاي اين پژوهش حكايت از آن دارد كه فضاهاي فراغتي مناطق نمونه در سطح نسبتا قابل قبولي قرار ندارند و شهروندان تهراني، صرف نظر از پايگاه اقتصادي و اجتماعي، براي بهره برداري از امكانات موجود فراغتي شهر با مشكلاتي (از قبيل دشواري دسترسي، گراني و ...)مواجه هستند. بر اين اساس، به نظر مي‌رسد مسؤولان شهري بايد براي ارتقا، توزيع مناسب و ايجاد فضاهاي جديد اقدامات مؤثري را در برنامه كار خود قرار دهند.