اثر تنش خشكي بر عملكرد و اجزاي عملكرد دانه در مراحل مختلف رشد ارقام گندم

اثر تنش خشكي بر عملكرد و اجزاي عملكرد دانه در مراحل مختلف رشد ارقام گندم

براي بررسي اثر تنش خشكي بر عملكرد و اجزاي عملكرد ارقام گندم در سال زراعي 86-1385 آزمايشي به صورت كرت‎هاي خرد شده در قالب طرح پايه بلوك‎هاي كامل تصادفي در چهار تكرار در مزرعه پژوهشي دانشكده كشاورزي دانشگاه آزاد اسلامي واحد كرج اجرا شد. كرت اصلي شامل 8 رژيم مختلف آبياري 1T ( آبياري در 40% تخليه رطوبتي بعنوان شاهد)، 2T (آبياري در 60% تخليه‎ي رطوبتي)، 3T (آبياري در 80% تخليه‎ي رطوبتي)، 4T(عدم آبياري در مرحله‎ي ساقه‎دهي، 5T (عدم آبياري در مرحله‎ي ساقه‎دهي تا پايان دوره‎ي رشد)، 6T (عدم آبياري در مرحله‎ي گل‎دهي)، 7T (عدم آبياري در مرحله‎ي گل‎دهي تا پايان دوره‎ي رشد، 8T ( عدم آبياري در مرحله‎ي پرشدن دانه) و كرت فرعي شامل دو رقم مرودشت (1V) و چمران (2V) بود. در اين تحقيق عملكرد دانه و ساير صفاتي كه با عملكرد دانه داراي ارتباط و همبستگي هستند مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج نشان داد تمام تيمارهاي تنش با تيمار شاهد اختلاف معني‎داري داشتند به طوري‎كه بيش‎ترين عملكرد دانه در تيمار شاهد و كم‎ترين عملكرد دانه در تيمار 7T بوده است و تيمارهاي 2T تا 8T به ترتيب 7/15 ، 8/37 ، 13 ، 61 ، 45 ، 62 ،43 درصد كاهش عملكرد نسبت به شاهد نشان دادند. رقم چمران داراي عملكرد معادل 8/478 گرم در متر مربع بوده و با رقم مرودشت در يك گروه آماري قرار گرفت. عملكرد دانه داراي همبستگي مثبت و معني‎داري با عملكرد بيولوژيك (78/0r=)، وزن هزار دانه (74/0r=) و شاخص برداشت (69/0r=) بود.

The objectives of this study were to evaluate the effects of limit irrigation on yield and yield components in wheat. The study was conducted using a split plot design in completely randomized blocks with four replication and 16 treatment. All farm experiments were conducted in agriculture research field of Azad University of Karaj in 2007 cropping season. The main plot treatments consisted of 8 irrigation regimes as control treatment(T1), irrigation in 60 and 80 depletion of soil moisture(T2 and T3),stop irrigation in stem elongation stage(T4),stop irrigation during stem elongation to ripening(T5), stop irrigation in flowering stage(T6), stop of irrigation during flowering to ripening(T7), stop irrigation in grain filling stage(T8) as first factor. The second plot as secondary factor consisted of two wheat cultivars (Chamran and Marvdasht). In this study, grain yield and yield related characteristics were evaluated and all treatments showed significant differences with control plot. The results of the study revealed that limited irrigation have a significant effect (p > 0.001) on grain yield , biological yield , harvest index and 1000 grain weight. The treatments (T2 to T8) showed 15.7%,37.8%, 13% ,61%, 45%, 62% and 43% grain yield reduction , respectively. Water stress in flowering to ripening period(T7) have the most influence on grain yield. Also, statistical tests on yield data showed both varieties (Chamran and Marvdasht) similarly affected by water stress. Correlation coefficient tests showed that biological yield(r2= 0.77), 1000 grain weight (r2 = 0.74) and harvest index (r2 = 0.69) have the most correlation with grain yield.