حجاب و پوشيدگي در شهرسازي ايراني - اسلامي (نمونه پژوهشي ميداني: بافت قديم شهر شيراز)

زندگي و رفتارهاي اجتماعي انسانها تابع فرهنگي است كه در آن زاده شده و پروريده اند. قطعاً اين فرهنگ حاصل جغرافياست، ‌جغرافياي انساني و طبيعي. اين جغرافيا، انسان ساختها را بصورت چشم اندازهاي خاصي كه نيازهاي زمان را برطرف كند،‌ جلوه گر مي سازد. يكي از اين انسان ساختها و يا از مهمترين آنها، مساكن و معماري مساكن است. در هر فرهنگي اين مساكن با توجه به جغرافياي همان فرهنگ ساخته مي شود از جمله؛ دين، ادبيات، آب و هوا، ارتفاع و ... . اين جغرافيا در كشور ايران نمودهاي ويژه اي را در ساخت و سازها از خود برجاي گذاشته كه نمود فرهنگ درونگرايي و رعايت حجاب در ساخت و سازها يكي از آنهاست. اين فرهنگ در بافت قديمي تمامي شهرهاي ايران وجود دارد. شهر شيراز يكي از شهرهايي است كه به دليل سابقه طولاني، اين سنت را درون خود حفظ كرده ليكن نه در معماري كنوني و صنعتي كه در معماري بافت قديم. رعايت نكردن فرهنگ درونگرايي مغايرتهاي شديد و بنيان كني را در ساخت و سازها ايجاد كرده كه يكي از پيامدهاي آن نابودي فرهنگ بومي در ساخت و سازهاست و قطعاً ويراني ساير نمودهاي فرهنگي را در اين مروز بوم در پي خواهد داشت. به عبارت ديگر، معماران كنوني چنان مسحور شيوه هاي غربي شده اند كه رعايت فرهنگ بومي را بايد در ساخت و سازهاي قديمي جستجو كرد. اما سنت حجاب و پوشيدگي كه حتي در كنده كاري هاي 2000 ساله رعايت شده، مي تواند هم اكنون در تلفيق سنت و صنعت رعايت شود و ما از شيشه هاي سكوريت، تراس هاي پرده گذاري شده و يا شبكه اي، آشپزخانه هاي باز (Open) و اجباراً پرده گذاري شده، و فرار از منازل بدون در و ديوار و ... نجات يابيم. ديوارها و درب هاي (دروازه ها) ورودي حياطها، ورودي خانه-ها، آشپزخانه ها، حمامها و دستشويي ها با رعايت سنت پوشيدگي، هنوز هم مي توانند حريم امن و حجاب را در مساكن بوجود بياورند. اين مقاله بحث را در دو قسمت: 1- پيش زمينه شامل الف- درونگرايي ساخت مساكن بومي ب- برون گرايي درمعماري جديد (معماري غربي) پ- بافت قديم شيراز (درحال تخريب) 2- بحث اصلي شامل جغرافياي مساكن،‌ فرهنگ درونگرايي، فرهنگ برونگرايي، درونگرايي و اصل بازگشت به خويش ارايه خواهد داد.

Social life and behavior of human are due to cultural function where they born and grew. Surely, this culture is result of geography; human and natural geography. This geography is foiling the human conformations into special perspectives that recover the time needs. One of these human conformations and/or the most important case is housing and its architecture. In each culture, these housings are constructed the geography of that culture such as: religion, literature, weather, considering and …. This geography in Iran has left specific samples in construction that one of them is the sample of introverted culture and veiling observance in construction. This culture exists in ancient texture of all Iran cities. Shiraz city is one of the cities that due to the long background have maintained this tradition inside itself, ultimately not only in current industrial architecture but in ancient texture architecture. The disregard of introverted culture has caused severe and basic differences in constructions; in this case destruction of indigenous culture is one of its consequences and absolutely, will entail the destruction of other cultural samples in this frontier and terrain. In the word, current architectures have attracted western methods insomuch that the indigenous culture observance only could be seek in ancient building construction. The veiling and camouflage traditions that have been observed for last 2000 years, now it could be observed on mixture of tradition and industry in building construction such as security glass, curtain and/or reticulated terraces, open and perforce reticulated kitchens and …. The walls and doors (gate) of yards house entrance, kitchens, baths and water closets through camouflage tradition observation still could create the secure and veiling precinct in houses. This article presents the discussion in two parts: 1- Foreground studies, includes: A- the introverted of indigenous housing construction B- the demonstrative in modern architecture (western architecture) C- Shiraz ancient texture (at destruction). 2- The principal discussion on housing geographies, the introverted and demonstrative culture. The introverted and the main principle of return to self.