تنوع در طرح معماري باغ هاي تاريخي شيراز

تنوع در طرح معماري باغ هاي تاريخي شيراز

به گفت? محققان، باغ ارم و تخت و جهان‌نما و دلگشاي شيراز از باغ‌هاي قديمي ايران‌اند، با سابقه‌اي دست‌كم تا پيش از قرن هشتم. اين ادعا نشان? اصالت اين باغ‌ها است. اطلاعات و اخبار موجود از وضعيت و تركيب اين باغ‌ها تأملي موشكافانه‌تر در طرح آنها را ممكن كرده است. درك معماري اين باغ‌ها، كه از قديمي‌ترين نمونه‌هاي پابرجا در ايران‌اند، هم در شناخت باغ ايراني به طور خاص و هم در شناخت معماري اين سرزمين، در دور? مهم پيش از قرن هشتم، مؤثر و مفيد است. اين مقاله با تكيه بر اطلاعات موجود (متون و نقشه‌ها)، دربار? چگونگي استقرار و طرح معماري و منظر? اين باغ‌ها گفتگو و بدين ترتيب برخي وجوه اشتراك و افتراق آنها را بازگو مي‌كند. هدف اصلي نگارنده از عرض? اين مقاله نمايش اهميت دقت و موشكافي در شواهد موجود تاريخي براي دستيابي به درس‌هاي ارزند? طراحي معماري است. در اين مقاله ضمن معرفي و شناخت چند باغ قديمي شهر شيراز، تنوع طرح معماري آنها را بررسي مي‌كنيم. انتخاب اين باغ‌ها بر دو اصل عمده استوار بوده است: اولاً از كهن‌ترين باغ‌ها باشند و ثانياً اطلاعات لازم براي بحث و گفتگو دربار? طرح معماري آن‌ها در دسترس باشد. با به اين دو شرط، چهار باغ از باغ‌هاي قديمي شيراز را، كه اطلاعات كافي براي گفتگو دربار? طرح معماري آنها در اختيار بود، برگزيديم: باغ ارم و باغ تخت و باغ جهان‌نما و باغ دلگشا. انتخاب اين باغ‌ها با پذيرش اين دو فرض است: ?) پذيرش ادعاي متون بر اين كه باغ‌هاي ارم و تخت و جهان‌نما و دلگشا از پيش از قرن هشتم بر جا مانده‌اند؛ ?) پذيرش اطلاعات موجود و در دسترس شامل اوضاع فعلي باغ‌ها و عكس‌ها و نقشه‌هاي بر جاي مانده و متون توصيفي و آنچه اين منابع تركيب نهايي باغ‌هاي معرفي مي‌كنند.