پيشينه تاريخي و مباني نظري سره‌نويسي

با وجود مطالعات سودمندي كه در باب سره‌نويسي انجام گرفته، هنوز برخي از جوانب آن به درستي بررسي و گزارش نشده است، چنان كه بر اساس اطلاع ما تا كنون درباره پيشينه تاريخي و مباني نظري آن پژوهش خرسندكننده‌اي به سامان نرسيده است. مقاله حاضر عهده‌دار بررسي پيشينه اين گونه نگارشي و جستجوي بنيان‌هاي نظري آن تا عصر مشروطه است. اين بررسي نشان مي‌دهد كه بر خلاف آن‌چه در آغاز به نظر مي‌رسد، سره‌نويسي شيوه نوپديدي نيست و پيشينه آن به قرن پنجم هجري باز‌مي‌گردد و از آن پس در گذر قرن‌ها همواره كساني، ولو از سر تفّنن، بدان اقبال نموده‌اند. مقاله ضمن اشاره به نمونه‌‌‌هاي بازمانده از ادوار گذشته بر اين نكته تاكيد مي‌ورزد كه اين گونه نگارشي از نيمه دوم قرن سيزدهم هجري تحت تاثير رواج واژگان دساتيري، به ويژه انديشه ناسيوناليسم مورد توجّه و اهتمام افزون‌تري قرار گرفته است. مقاله در صدد است تا به پرسش‌هاي زير پاسخ دهد: 1. آيا سره‌نويسي در ادوار گذشته مبتني بر بنياد نظري خاصي از نوع ديدگاه شعوبيه بوده است؟ 2. آيا مي‌توان ميان سره‌نويسي و ناسيوناليسم به وجود ملازمتي قايل شد؟ 3. در صورت وجود چنين ملازمتي آيا همه گرايش‌هاي ناسيوناليستي مويد و مروج سره‌نويسي بودند و يا تنها گرايش خاصي بدان تاكيد مي‌ورزيد؟