مدل‌سازي دانش تكواژشناختي زبان فارسي به كمك گرامرهاي پيوندي

Representation of Farsi Morphological Knowledge using Link Grammar

ساختار وندي زبان فارسي كلمات بسيار پيچيده با ويژگي‌هاي متنوعي توليد مي‌كند كه طراحي يك واژگان كامل براي آن بسيار مشكل مي‌باشد. امّا با توجّه به منظم بودن نسبي اين ساختار، اين مشكل به كمك تحليل تكواژ‌شناختي قابل رفع مي‌باشد. در زبان فارسي، واج‌هاي همسايه عموماً تاثيرات زيادي بر يكديگر ايجاد نمي‌كنند و هم‌چنين از طرف ديگر، واج‌هاي متعدد مي‌توانند بارها بر يك تكواژ اثر گذاشته و طبقه‌ي نحوي آن را عوض كنند. به همين دليل گرامر پيوندي مي‌تواند به عنوان يك صورت‌بندي2 قوي براي بازنمايي اين خواص به‌كار رود و انتقال دانش را از روش‌هاي سنتي به محاسباتي با هزينه‌ي كمي امكان‌پذير نمايد. ما با معرّفي سيستمي كه قادر به تجزيه‌ي كلمه به همه‌ي واج‌هاي تشكيل دهنده‌ي آن در زبان فارسي و انعكاس ويژگي‌هاي كلمه‌ي مورد نظر مي‌باشد، تكواژشناسي زبان فارسي را به‌طور مفصل و ازديدگاه محاسباتي بررسي مي‌كنيم. در اين سيستم برخلاف سيستم‌هاي موجود، همه واج‌هاي صرفي و اشتقاقي مورد پوشش قرار داده مي‌شود كه به كمك روش‌هاي معمولي، چون انتقال دهنده‌هاي با حالت محدود (FST) امكان‌پذير نمي‌باشد. با توجه به اينكه گرامرهاي پيوندي فاقد ويژگي هستند و ويژگي، خاصيّت لازم هرتحليل‌گر تكواژشناختي است، در اين تحقيق روشي براي بازنمايي و استخراج ويژگي‌ها در اين صورت‌بندي ارايه مي‌شود. در اين مطالعه بر خلاف تحقيق‌هاي ‍‌مشابه، همه‌ي دانش سيستم ارايه شده است تا بتواند در تحقيقات مشابه ديگري نيز مورد استفاده قرار گيرد.

Affiixal structure of Farsi language allows a large amount of complex structures with various features that make the design of a complete lexicon rather impossible. But, according to have a fairly definite structure, this problem could be resolved by a morphological analyzer. In Farsi, adjacent morphemes rarely affect each other and on the other hand multiple affixes could appear on the same word, hence, Link grammar as a powerful formalism could be used for this purpose and makes the transformation from traditional to computational grammar more cost effective. Through introducing a system which is able to decompose a word to its morphemes and reflects its features, we will give a complete survey on Farsi Morphology from a computational viewpoint. Unlike other approaches such as Finite State Transducers, the system covers derivational affixes as well as inflectional ones. Besides, we introduce an approach to represent features in this formalism. Knowledge of the system is listed in details to make the approach most clarified.