تاثير عوامل خاكي و ارتفاع بر پراكنش گونه درمنه معطر (Artemisia fragrans)

Effects of altitude and some soil properties on distribution of Artemisia fragrans (Case study: Halichal, Amol)

چكيده در اين پژوهش عوامل موثر بر پراكنش گونه درمنه معطر Artemisia fragrans در منطقه هليچال آمل به مساحت تقريبي10000 هكتار مورد مطالعه قرار گرفت. نمونه برداري تصادفي- سيستماتيك با تعيين سه توده معرف در سه طبقه ارتفاعي (1240-535، 2160-1240، 2160 متر به بالا) و استقرار180پلات يك متر مربعي در امتداد 18 ترانسكت صورت گرفت. در هر يك از پلات ها درصد تاج پوشش گونه هاي مختلف به روش چشمي تخمين زده شد و نمونه خاك از دو عمق 10-0 و 30-10 سانتي متري براي تعيين خصوصيات فيزيكي و شيميايي برداشت شد. ويژگي هاي بافت، EC، pH، K، Ca و C/N از نمونه هاي خاك اندازه گيري شد. به منظور مطالعه بر روي گونه هاي همراه A. fragrans، از TWINSPAN (آناليز دو طرفه گونه هاي شاخص) براي جداسازي گروه هاي اكولوژيك در نرم‌افزار PC-ORD استفاده شد. همچنين از نرم‌افزار CANOCO براي تحليل تطبيقي داده ها و ارتباط عوامل خاكي و ارتفاع با پراكنش جوامع گياهي استفاده شد. به‌منظور تحليل رابطه عوامل خاكي و پوشش اين گونه و همچنين مقايسه آنها در سه طبقه ارتفاعي از تجزيه واريانس استفاده شد. نتايج نشان داد كه از بين عوامل خاكي، pH و پتاسيم عمق 10-0 سانتي متر و همچنين ارتفاع از سطح دريا بر پراكنش مجموع گونه ها تاثير معني دار داشت، درحالي كه pH و EC عمق سطحي خاك بر پراكنش A. fragrans موثر بود. واژه هاي كليدي: ارتفاع، تحليل تطبيقي داده ها، خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك، Artemisia fragrans

The distribution of Artemisia fragrans was studied in 10000 ha of Halichal Amol rangelands. Six key areas within three different altitudes (534-1240, 1240-2160, 2160<) were selected. In each selected area, three transects were established and canopy cover of all species were estimated in 180 plots along the transects. Soil was also sampled in the cores adjacent to the roots of species in two different depths: 0-10 and 10-30 cm. Soil texture, pH, EC, Ca, K and C/N of all soil samples were measured in the laboratory. TWINSPAN was used to separate the ecological groups, then, CANOCO and PC-ORD programs were used to perform Canonical Correspondence Analysis and Detrended Correspondence Analysis. Finally, ANOVA and post-hoc tests were used to compare A. fragrans cover and edaphic factors in the studied sites. The results showed that the most important factors affecting pattern and distribution of plant communities were altitude, pH and K in upper layer of soil. The cover percentage of A. fragrans was variable along the altitudinal gradient and its variability was related to EC and pH of upper soil layer. Key words: Altitude, Canonical correspondence analysis, Soil physical and chemical properties, Artemisia fragrans.