بررسي روند تغييرات كاربري اراضي و پوشش گياهي منطقه نكا با استفاده از داده‌هاي ماهواره‌اي

Analyzing the trend of land use and vegetation changes in Neka region using remote sensing techniques

چكيده به‌منظور بررسي روند تغييرات كاربري اراضي و پوشش گياهي منطقه جنوب نكا، داده‌هاي رقومي سنجنده MSS ماهواره لندست 2 مربوط به30 جولاي 1977 ميلادي و سنجنده ETM+ ماهواره لندست 7 مربوط به 13 جولاي 2003 ميلادي مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. تصحيحات و پردازش‌هاي لازم از جمله تصحيحات هندسي، تركيب رنگي كاذب، نسبت گيري طيفي، شاخص گياهي و آناليز تجزيه مولفه هاي اصلي بر روي تصاوير اعمال و بر اساس نتايج حاصل از عامل مطلوبيت (O.I.F) باندهاي 5 و 7 و شاخص NDVI به عنوان بهترين مجموعه باندي انتخاب شدند. به‌منظور تهيه نقشه مقدماتي براي عمليات زميني، طبقه‌بندي نظارت نشده بر روي تصاوير ETM+ انجام شد. سپس طبقه بندي نظارت‌شده به روش حداكثر احتمال براي هر دو تصوير اعمال شد. براي تهيه نقشه واقعيت زميني براي ارزيابي صحت نتايج طبقه‌بندي، نمونه‌برداري به روش تصادفي-منظم با شبكه‌هايي به فواصل 500×500 متر طراحي و در 291 نقطه به كمك دستگاه GPS انجام شد و نوع كاربري در محل نمونه‌ها مشخص گرديد. با توجه به طبقه‌بندي انجام شده براي سال 1977 و 2003، شش كاربري شامل؛ اراضي جنگلي، اراضي كشاورزي، اراضي كشت ديم، اراضي بدون پوشش، اراضي شهري و اراضي تخريب شده در نظر گرفته شد. در طول اين سالها مساحت اراضي جنگلي، كشاورزي، كشت ديم و اراضي بدون پوشش، كاهش و مساحت اراضي تخريب شده و منطقه شهري با بيشترين رشد (25 درصد) افزايش يافته است. صحت كلي و ضريب كاپا به‌ترتيب براي تصاوير MSS، 96/85 و 80 درصد و براي تصاوير ETM+، 36/86 و 83 درصد است. واژه هاي كليدي: بررسي تغييرات، كاربري اراضي، پوشش گياهي، تصاوير MSS، تصاوير ETM+، طبقه‌بندي، نكا.

For detecting the trend of land use and vegetation changes in southern part of Neka, two sets of Landsat data including MSS (1977) and ETM+ (2003) were analized. Different image processing and enhancement techniques such as re-sampling, color composite, band-rationing and PCA were used. NDVI and bands 5 and 7 were selected as the best band set with use of optimum index factor (OIF). To produce a base map for field surveying, unsupervised classification was done on the ETM+ images. Then, supervised classification was done on both ETM+ and MSS images, using maximum likelihood classifier. Stratified random sampling (500x500 m2) was designed and type of land use was recorded in 291 points. Six different land use classes including: forest, agricultural area, dry land, urban area, bare land and degraded area were distinguished. According to the results forest, agricultural and bare lands areas were decreased urban area and degraded area were increased and during these years. The size of urban areas had the most changes (25%) in this period. Overall accuracy and Kappa for MSS images are 85.96% and 80% and for ETM+ images are 86.36% and 83%, respectively. Key Words: Change detection, Land use, Vegetation cover, MSS, ETM+, Classification, Neka.