مرشد قلي خان استاجلو(مناصب ، عملكرد و سرانجام وي در دربار صفويّه)

مرشد قلي خان استاجلو(مناصب ، عملكرد و سرانجام وي در دربار صفويّه)

سلسله صفويه به كمك طوايف موسوم به قزلباش ايجاد شد . شاهان اين سلسله ، از سال 905 الي 1135 ه.ق به طور مستمر سلطنت كردند . پس از درگذشت شاه تهماسب اول به سال 984 ه.ق ، اختلاف بر سر جانشيني وي ميان فرزندانش در گرفت ولي عهد رسمي او ، حيدرميرزا ، به دست طرفداران اسماعيل ميرزا كه بيش از نوزده سال در قلعه قهقهه زنداني بود ، كشته شد و اسماعيل ميرزا با عنوان شاه اسماعيل دوم بر تخت نشست و در مدّت كوتاه زمام داري خود ، بسياري از شاه زادگان و سرداران قزلباش را يا از دم تيغ گذراند و يا كور كرد و عاقبت نيز مسموم گرديد و درگذشت . بعد از درگذشت شاه اسماعيل دوم (985 ه.ق) ، برادرش به نام شاه محمّد بر تخت سلطنت نشست . در زمان سلطنت وي بود كه دو تن از سرداران طوايف شاملو و استاجلو به نام عليقلي خان و مرشد قلي خان با شاه محمّد از در مخالفت درآمدند ، و عباس ميرزا پسر نوجوان وي را به سلطنت خراسان برگزيدند . پس از آن بين دو سردار ياد شده اختلاف و رقابت شديد پيش آمد كه نهايتاً مرشد قلي خان بر عليقلي خان پيروز شد و شاه عباس مجدداً در كوه سنگي مشهد بر تخت سلطنت خراسان نشانيد و خود را نيز وكيل السلطنه خواند . پس از مدتي با شاه عباس از خراسان راهي قزوين شدند و بدون خون ريزي وارد دولتخانه گرديد و شاه عباس بر سرير سلطنت نشست و مرشد قلي خان نيز به عنوان وكيل السلطنه فرمان رواي مطلق ايران گرديد . در آن وقت شاه عباس جواني هوشمند و مدبّر و با اراده بود و اساساً وجود سرداران مقتدر و صاحب نفوذ قزلباش را منافي و مانع استقلال سلطنت و حكومت مطلق خويش مي دانست . به همين سبب ، دست مرشد قلي خان را در از بين بردن مخالفان باز گذاشت و وي نيز به بهانه هاي مختلف اركان دولت قبلي را از ميان برداشت . شاه عباس كه به دست مرشد قلي خان همه گردن كشان قزلباش را نابود كرد ، در فرصت مناسب در چمن بسطام با دسيسه اي كه قبلاً آماده شده بود ، به عمر مرشد قلي خان نيز خاتمه داد (دهم رمضان سال 997 ه.ق) .

Safavid dynasty was established by help of a tribe entitled Ghezelbash (Mogul soldier).The kings of this dynasty reigned continually from 905 to 1135 A.H. After the death of Shah Tahmasb(I) in 984 A.H.,his children had disagreement between themselves for succession and his formal successor Heidar Mirza was killed by adherents of Esmail Mirza who were jailed in Ghahghaheh castle and Esmail Mirza came to the throne by title of "Shah Esmail (II)".During his short period of reign,he killed or made many princes and commandors of Ghezelbash dynasty`- blind .Eventually,he was poisoned and died.When Shah Esmail (II)died (985 A.H.),his brother Shah Mohammad came to throne.During his reign period,two commandors of Shamloo and Ostajloo tribes entitled Ali Gholi Khan and Morshed Gholi Khan opposed to him and elected his young son as governor of Khorasan.Therefore those commandors opposed to each other.Finally,Morshed Gholi Khan won over Ali Gholi Khan and elected Shah Abbass as a king again in Kooh Sangi in Mashhad and introduced himself as Vakil al-Saltaneh (minister of court).After a while,he left Khorasan to Qazvin with Shah Abbass,and entered into the court with no murder and Shah Abbass came to throne and Morshed Gholi Khan became as absolute commandor of Iran who was named Vakil al-Saltaneh.Shah Abbass was a wise and clever young man who believed that the influential and powerful commandors of Ghezelbash were obstructive elements for independency of his absolute reign,so he ordered Morshed Gholi Khan to omit his opponents.He omitted the pillars of the previous government.Shah Abbass killed all refractories of Ghezelbash by help of Morshed Gholi Khan.Finally,he killed Morshed Gholi Khan in Chaman in Bastam.(10th day of Ramazan,997 A.H.)