تبريز، شعشعه عرش، فرّ فردوسي

Tabriz, Magnificence of Heaven, Radiance of Empyrean (An Interpretation of one verse of Mowlanaʹs Mathnavi)

در اين مقاله بيتي از دفتر ششم مثنوي مورد تحليل قرار گرفته است كه در آن تبريز به زباني ديگر وصف شده است. بيت از داستاني است كه در آن درويشي غريب به اميد گرفتن وامي از محتسب تبريز بار سفر بسته و عازم آن ديار شده است. مولانا به هنگام رسيدن درويش غريب به تبريز بيتي چند از زبان درويش درباره تبريز و تبريزيان سروده كه بيت مورد بحث ما در ميان آن ابيات است و آن اين بيت است: فرّ فردوسي است اين پاليز را شعشعه‌يْ عرشي است اين تبريز را مولانا در اين بيت براي تبريز فرّ فردوسي قايل شده است و بر اين باور است كه عرش نور خود را بر تبريز و تبريزيان مي‌پاشد. چند و چون اين مدعا در سه بخش فردوس و تبريز و عرش و شعشعه آن با تكيه بر روايات و آثار عالمان دين و مورخان بر پايه تحقيقات كتابخانه‌اي مورد كندوكاو قرار گرفته است. گفتني است به كنايت و رمزهاي عارفانه خداوندگار قونيه اشارتي نشده و معاني لغوي و غيررمزي مفردات بيت مورد توجه بوده است، تاچه قبول افتد و چه در نظر آيد.

This paper presents a new description of "Tabriz" in one verse of Mathnavi, Volume 6. The story begins with the journey of a poor man (Darvish) to Tabriz working for a loan from an official. Molana composes the poem from the point of view of this man about "Tabriz" and its residents. The poem reads : Godʹs empyrean mercy awarded to "Tabriz", the heaven on the earth, and whole residents. In this paper, attempts are made to examine this claim of Molana based on historical documents and religious scholarsʹ views through adopting a library investigation mode of research. Interpretations are based of direct meanings of words.