سيف اسفرنگي و اثرپذيري وي از خاقاني

Seif-e- Esfarangi Being Influenced by Khaqani

سيف‌الدين اسفرنگي ـ شاعر پارسي‌گوي كم‌شناخته ـ به اقرب احتمالات در سده ششم هجري ديده بر جهان گشود. زادگاه او به گواهي نامش و اتفاقِ تذكره‌نويسان اسفرنگ يا اسفره از توابع سمرقند است و از اين نگاه ديوان او در بررسي زبان حوزه فرارود (= ماورايالنهر) پايگاه و جايگاهي ويژه دارد. سيف در صناعت شاعري به بسياري از پيشينيان و هم‌روزگارانِ خود چشم داشته و قصايد آنان را نمونه قرار داده و استقبال كرده است؛ از خيلِ منظورانِ او مي‌توان به مسعودسعد، اميرمعزّي، عثمان مختاري، عمعق بخاري، سنايي، انوري، مجير بيلقاني، خاقاني و ظهير فاريابي اشاره كرد كه از اين ميان اقبال او به شعر خاقاني نظرگيرتر و از لوني ديگر است. در اين مقاله شماري از همانندي‌هاي واژگاني و معنايي ميان ابيات سيف اسفرنگي و خاقاني را به دست داده‌ايم؛ اين همانندي‌ها مي‌تواند نشان از آن داشته باشد كه سيف ديوان خاقاني را از نظر گذرانده است.

The anonymous Persian poet, Seife-Esfarangi was probably born in the 6th century (lunar year). His hometown according to the biographersʹ dictum, was Sfarang, one of the environs of Samarqand. With regard to this point, his poetry-book {divan) enjoys a special importance for the evaluation of the language of M&wam-e-Nahr, just like those of Amʹaq-e- Bokhari, Mawlavi-e-Balkhi and Suzani-e- Samarqandi. Although it is needless to say that Seif is not leading in poetry. Seif has considered lots of his contemporaries and predecessors and has patterned their odes; Among these, one can note to Masʹud-e- Sdd, Amir Moe}zi, osman-e- mokht&ri, Amʹaq-e-Bokhari, Sanayi, Anvari, mojir and khaqani, but the influence of khaqani on Sez/is more striking. In this article, attempts are made to show some of the verbal and semantic similarities between the lines of Seif and khaqani. These similarities could provide clues to the point that Seif has viewed khaqanʹis poetry- book.