بررسي ريخت شناسانه داستان «بيژن و منيژه» شاهنامه فردوسي

A morphological study of "Bizhan and Manizhe" Story of Ferdowsifs Shahnameh Zmsed on Vladimir Proppfs Theory

امروزه كمتر نقدي را مي توان يافت كه از كاركردهاي ساختاري بي بهره باشد. پيشرفت هاي نقد ادبي معاصر، منجر به ايجاد مكتب ساخت‌گرايي با الهام از نظريات زبان شناسانه "فردينان دوسوسور" گرديد. تحليل ساختاري به ويژه بر آثار روايي يكي از شگفت ترين دستاوردهاي نقد ادبي معاصر است. در حوزه داستان ها و قصه هاي اساطيري و حماسي، بهترين شيوه تحليل و طبقه بندي ساختاري را در آثار ولاديمير پراپ روسي مي توان يافت. روش او طبقه بندي قصه ها و تحليل رمزگاني هر طبقه است. ولاديمير پراپ مانند بسياري از روايت شناسان دهه هاي اخير، براي تجزيه و تحليل روايت‌ها از تحليل زبان‌شناسي ساختارگرا استفاده كرد. پراپ با بررسي مجموعه اي از صد حكايت با تركيب بندي مشابه، ساختار يك "شاه حكايت" را بيرون كشيد. وي پس از تجزيه و تحليل يكصد قصه از مجموعه قصه هاي روسي به سي‌ويك خويش‌كاري دست پيدا كرد. وي معتقد بود اين الگو را مي توان در مورد ساير قصه‌هاي عاميانه و حتي رمان ها به كار برد. روش پراپ بعدها توسط محققان ديگر مورد استفاده قرار گرفت و گاهي نقدهايي بر آن وارد شد. نظام پراپ به رغم كاستي‌هايش، نقطه شروعي براي نظريه پردازان بعدي شده است و نظريه پردازان بعد از او از روش كار پراپ بسيار تاثير پذيرفتند. نوشته حاضر با الهام گرفتن از شيوه و الگوي پراپ، سعي در طبقه بندي داستان «بيژن و منيژه» از داستان هاي شاهنامه فردوسي و تحليل آن دارد، هدف اين مقاله اثبات الگوي پراپ در اين داستان است.

Currently, we can hardly find any criticism that has not paid any attention to structural fimctionalism. Contemporary literary criticism leads to structuralism inspired by de Saussureʹs linguistic theory. Structural analysis, especially, of narrative works is one of the most extraordinary achievements of contemporary literary criticism. In the stories, fairy tales and epic realm, Vladimir Proppʹs method is the best for structural stratification and analysis. His method is based on tales stratification and symbolic analysis of each stratum. Vladimir Propp used structural linguistic analysis for narrative analyzing. Propp, having studied one hundred narratives with similar composition, uncovered the structure of "main narrative" and by analyzing one hundred stories of Russian stories concluded that there were thirty one genres. He believed the method could be applied to other folk tales and even novels. Proppʹs method has been used by other scholars and sometimes was criticized too. Although Proppʹs system has its own defects, it has provided a proper starting point for other theorists and has influenced subsequent theorists. This article follows Proppʹs model and method and intends to stratify and analyze "Bizhan and Manizhe" Story, one of Ferdowsiʹs Shahnameh stories, The aim of this article is to probe Proppʹs model in this story.