سرّ معمور نگاهي به مفهوم «صورت» و «معني» در كتاب فيه ما فيه

سرّ معمور نگاهي به مفهوم «صورت» و «معني» در كتاب فيه ما فيه

كل پيام مولوي، با استفاده از رمزي كه خود او در تمايز ميان «صورت» و «معني» بيان كرده، قابل تشريح و تفسير است. مولانا با تمايز نهادن ميان صورت و معني و استفاده از صورت به عنوان رمزي كه به معني منتهي مي‏شود، عميق‏ترين و رفيع‏ترين آموزه‏هاي عرفاني و هستي‏شناسي خود را تبيين مي‏كند. هدف اين پژوهش تبيين دقيق مسيله صورت و معنا از ديدگاه مولانا و آشنايي بيشتر با ساختار تجارب عرفاني اين عارف بزرگ در مورد وجوه متعدد حيات و سلوك معنوي است كه با پيگيري اين موضوع در مجموعه مقالاتش (كتاب فيه ما فيه) و تشريح مواضعي كه وي در اين كتاب ارزشمند به اين موضوع اشاره كرده است، بدان پرداخته‏ايم. با توجه به تحليل نهايي اقوال مولوي، مشخص مي‏گردد كه مراد مولانا از «صورت»، جهان خارج و عالم مادي، و در رابطه با انسان، جسم خاكي اوست. و مراد از «معني» عالم برين و جهان آخرت، و در رابطه با انسان، روح خداجوي اوست. و با ديدي ژرف‏تر، مولانا دامنه اين بحث پر شور را به حقيقت توحيد مي‏كشاند و از آن رهگذر همه مظاهر هستي را تفسير مي‏كند. آدمي، اعمال، افكار و احساسات او، حقيقت سخن، پير و مرشد، نبي، كفر و ايمان و... در نگاه مولانا داراي صورت و معني هستند و البته انسان نبايد مفتون نقش‏هاي ظاهري بماند. چشم دوختن به ظواهر، راه را از رسيدن به حقايق امور مي‏بندد. مولانا نگاه ما را متوجه همه اشياي عالم مي‏كند و از ما مي‏خواهد كه با ديده بصيرت، به همه امور بنگريم و جلوه‏هاي گوناگون فعل الهي را، كه به وحدت حضرت حق دلالت دارند، دريابيم.

Mulawi’s whole message can be explained and analyzed by using the code which he has presented in his attempt to distinguish form from meaning. By distinguishing between form and meaning and using form as a code which leads to meaning, he has explained his deepest and remarkable gnostic and ontological ideas. The present research tries to precisely explicate the form and meaning in Mulawiʹs view and have a better acquaintance with the structure of gnostic experiences of this great gnostic concerning the various aspects of life and spiritual wayfaring. In order to investigate this subject, the author expounds Molaviʹs works. The final analysis of his words shows that by “form” he means external and corporeal world and concerning man he means his physical body. And by “meaning” he means transcendent world and the hereafter and concerning man his God-seeking sprit. Through his deeper insight, he extends this vital issue to the reality of unity and then seeks to interpret all the features of existence. According to him, man, his deeds, thoughts and sensations, the real meaning of speech, spiritual master and director, prophet, disbelief and belief, etc… have form and meaning. In fact, man must not be deceived by forms, because focusing on forms hinders one from realizing the realities of things. Mulawi directs our look towards all things in the universe and wants us to view everything insightfully and understand the different manifestations of Divine action which are represented in the unity of God.