تجزيه عليت صفات مورفولوژيك موثر بر عملكرد علوفه در جمعيت‌هايي از جنس لوليوم (Lolium spp)

لوليوم به دليل رشد و ايجاد پوشش سريع، خوش‌خوراكي، عملكرد علوفه زياد، مقاومت در برابر سرما و ايجاد پوشش مناسب در ماه‌‌هاي سرد سال از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. به منظور برآورد تنوع ژنتيكي و ارتباط بين عملكرد علوفه و صفات مورفولوژيك، شش جمعيت از سه گونه لوليوم در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار مطالعه شده و صفات تعداد پنجه، طول برگ، عرض برگ، ارتفاع و عملكرد علوفه خشك از چهار بوته در هر كرت آزمايشي اندازه‌گيري شد. پس از انجام تجزيه واريانس يك متغيره و تجزيه كوواريانس تركيب‌هاي دوگانه صفات، همبستگي ژنتيكي محاسبه گرديد. همچنين با هدف تعيين اثرات مستقيم و غيرمستقيم صفات بر عملكرد علوفه خشك بوته تجزيه عليت انجام شد. نتايج تجزيه واريانس صفات نشان داد كه بين جمعيت‌هاي مورد بررسي از نظر تمامي صفات تنوع ژنتيكي وجود داشت. همبستگي ژنتيكي بين عملكرد علوفه خشك بوته با تعداد پنجه (84/0=r) در سطح 5% معني‌دار بود. تجزيه عليت نشان داد اثر مستقيم صفت ارتفاع بوته بيشترين مقدار را در بين اثرات مستقيم متغير‌هاي مستقل بر عملكرد خشك بوته داشت. به نظر مي‌‌رسد طول برگ با اثر مستقيم مثبت و زياد به دليل عدم همبستگي معني‌‌دار با صفات داراي اثر مستقيم منفي (تعداد پنجه و عرض برگ)، مناسبترين صفت جهت اصلاح عملكرد جمعيت‌هاي مورد بررسي باشد. اين صفت مي‌تواند به‌عنوان معيار انتخاب در برنامه‏هاي اصلاحي براي بهبود عملكرد خشك بوته استفاده گردد.

Lolium is an important genus because of its rapid growth, palatability, high yield potential, cold resistance, and ground covering during cold seasons. The research was carried out to study genetic variation and relationship between the traits on six populations of three Lolium species during 2003. Morphological traits such as tiller number, leaf length, leaf width, stem length and dry matter yield were measured from 4 single plants on each experimental plot. The data were analyzed using RCBD with three replications. Correlation coefficients were estimated between all paired combinations of the traits. Path coefficient analysis was also applied on the morphological traits. Results revealed significant variation among the populations for the traits. Genetic correlation coefficient between dry matter yield and tiller number was significant. Path coefficient analysis revealed that stem length had the highest direct effect on dry matter yield. Leaf length had high direct effect and non significant genetic correlation with tiller number and leaf width. Therefore, leaf length is a good selection criterion to be used for improving Lolium cultivars with higher dry matter yield.