سطح فلزات سنگين (سرب، كادميوم، كروم و روي) در بافت عضله و كبدماهي كپور (Cyprinus carpio L. 1758) سواحل استان گلستان

Concentration of heavy metals (Cd, Cr, Zn, and Pb) in muscle and liver tissues of common carp {Cyprinus carpio L., 1758) from coastal waters of Golestan Province

در فصول زمستان، بهار و تابستان در 11 ايستگاه در سواحل غربي، شرقي، تالاب گميشان و خليج گرگان در سالهاي 87-1386 نمونه برداري انجام شد. پس از نمونه‌برداري و زيست‌سنجي، بافت‌هاي عضله (104 نمونه) و كبد (36 نمونه) ماهي بصورت منجمد شده براي اندازه‌گيري غلظت فلزات آن به آزمايشگاه انتقال داده شدند. براي اندازه‌گيري فلزات در اين بافتها به روش خاكستر خشك و با بكارگيري دستگاه اسپكتروفتومتري جذب اتمي مدل 400 پركين آلمر آلمان انجام شد. براي تجزيه و تحليل داده‌ها از آناليز واريانس (ANOVA) و آماره Tukey استفاده گرديد. ميزان غلظت فلزات سنگين در بافت كبد بيشتر از بافت عضله بود. بررسي سطح فلزات سنگين در ماهي كپور نشان داد كه فلز روي بالاترين سطح را در بافت عضله ماهي دارد و ميزان سرب، كادميوم و كروم بترتيب در مراحل بعدي قرار داشتند. ميزان فلز كروم موجود در بافت عضله ماهي كپور براي دو جنس نر و ماده اختلاف معني‌داري را نشان داد (05/0 > P). مقايسه غلظت فلزات سنگين مورد مطالعه با استاندارهاي جهاني (WHO, UK, MAFF, NHMRC) نشان داد كه مقدار آنها در بافت عضله و كبد ماهي كپور كمتر از حد در اين مطالعه براي بررسي غلظت چهار فلز سنگين (سرب، كادميوم، كروم و روي) در عضله و كبد ماهي كپور معمولي مجاز است.

Concentrations of four heavy metals (Cd, Cr, Zn, and Pb) in the common carp (Cyprinus carpio) were assessed in winter, spring and summer seasons of the years 2008. Four coastal areas in the west and east, Gomishan Marsh and Gorgan Bay including 11 sites were sampled. After biometrical measurements of the fish, specimens of muscle (104) and liver (36) tissues were immediately frozen and transferred to laboratory for assessment of heavy metal concentration. Dry ash method and atomic absorption spectrometer (AAS) of Perkin Aimer (400 model, German) were used to assess metals concentration. In the process, analysis of variance (ANOVA) and Tukey-test were implemented. Heavy metals concentration in kidney tissue was higher than muscle tissue. In carp muscle tissue, level of zinc was highest and the next categories were those of lead, cadmium and chromium, respectively. A significant difference was observed between chromium concentrations in muscle tissue of Cyprinus carpio with sex (P<0.05). The concentrations of heavy metals in liver tissues were higher than those of the muscle tissues and in all cases; they were lower than mean allowable concentrations of international standards (WHO, UK, MAFF and NHMRC).