مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - تلفيق توابع تحليلي GIS در طراحي مكان‌هاي بهينه فضاي سبز (مطالعه موردي: شهر تبريز)

چكيده فارسي :

هدف از انجام اين تحقيق بررسي مساله مكان بهينه جهت ايجاد فضاي سبز جديد در مناطق شهري با استفاده از توانائي‌هاي آناليز فضائي در يك سيستم اطلاعات جغرافيايي مي باشد. براي اين منظور شناسائي و ارزش گذاري عوامل موثر در تعيين مكان بهينه براي فضاي سبز مرحله اساسي مي باشد. عوامل در نظر گرفته شده دوري از مراكز تجاري و پر ترافيك و مناطق شلوغ مانند ترمينال‌هاي مسافربري و دادن وزن نسبي به هريك با استفاده از نظرات كارشناسان منظور گرديده است. داده‌هاي مكاني مورد نياز در اين تحقيق از داده‌هاي رقومي سازمان نقشه برداري در فرمت dgn به عنران نقشه كل تبريز كسب شده است. بعد از ساخت توپولوژي بر روي داده‌هاي مكاني، سه لايه اطلاعاتي از آن استخراج و توپولوژي آنها انجام گرفت. اين سه لايه عبارت از لايه مربوط به موقعيت پارك‌هاي موجود در شهر، لايه موقعيت مراكز تجاري موجود در شهر و لايه موقعيت ترمينال‌هاي موجود در شهر بودند كه بعد از ساخت توپولوژي جهت تجزيه و تحليل و اتخاذ تصميم به سيستم اطلاعات جغرافيايي وارد شدند. از سيستم اطلاعات جغرافيايي جهت تشكيل پايگاه داده فضائي و از تحليل‌هاي فضائي آن جهت تجزيه و تحليل اطلاعات استفاده گرديد. در اين تحقيق از تابع Buffering براي استخراج عوامل فاصله از مراكز تجاري و ترمينال‌ها جهت تعيين حريم‌هاي مربوط به آنها استفاده گرديد سپس با انجام عملگر روي هم گذاري لايه‌ها تابع Overlay انجام و امتيازهاي هر پيكسل يا ارزش هر پيكسل مشخص گرديد. در اين مرحله اگر فضاي سبزي از قبل وجود نداشت، مناطقي كه بيشترين ارزش را نشان مي دهد مكان بهينه براي انتخاب محل جديد فضاي سبز مي باشد. ولي به دليل اينكه از قبل چندين فضاي سبز در موقعيت‌هاي پراكنده در سطح شهر انتخاب گرديده، لذا مناطقي كه بيشترين ارزش را نشان مي دهد، مكان بهينه براي انتخاب فضاي سبز نخواهند بود. در مرحله بعد جهت تعيين مناظق تحت نفوذ هر فضاي سبز از پليگون‌هاي Thiessen كه از توابع همسايگي مي باشد، استفاده گرديد و با تلفيق دو لايه Thiessen & Overlay بار هر فضاي سبز مشخص گرديد كه ممكن است فضاي سبزي داراي منطقه تحت نفوذ بيشتر ولي بار كمتر داشته و بر عكس فضاي سبزي ممكن است داراي منطقه تحت نفوذ كمتر ولي بار بيشتر داشته باشد، با تعيين واريانس هر فضاي سبز مشاهده مي گردد كه اختلاف بين كمترين و بيشترين واريانس‌ها بالا است. لذا مكان بهينه براي فضاي سبز محلي خواهد بود كه اختلاف بين كمترين و بيشترين واريانس‌ها را به حداقل برساند.