نام كتاب: پاسخ و بازسازي در بحران؛ راهبردها و راهكارهاي انعطاف پذيري

معرفي كتاب نام كتاب: پاسخ و بازسازي در بحران؛ راهبردها و راهكارهاي انعطاف پذيري مولفين: دكتر برهان‌الدين ولدبيگي و دكتر غلامرضا پور‌حيدري ناشر: موسسه آموزش عالي علمي - كاربردي هلال ايران با همكاري دانشگاه علوم پزشكي بقيه‌‌ الله سال انتشار: بهار 1389 نوبت چاپ: اول پژوهشگران و دست اندركاران عملي «حوزه مديريت بحران» توجه ويژه‌اي به اقدامات پيشگيرانه دارند. مخاطرات تكراري، تهديدات جديد، خسارات فراوان و افزايش آسيب‌پذيري همگي بيانگر اين نتيجه‌اند كه انتخاب «رويكردي پيشگيرانه در برابر بحران ها» ضرورتي انكار ناپذير است . در همان حال بايد دانست كه «عمليات پاسخ و بازسازي» بعد از زمين لرزه، نشت مواد خطرناك و حملات تروريستي با سلاح‌هاي هسته‌اي، بيولوژيك و شيميايي يا با مواد انفجاري و بسياري ديگر از بحران‌هاي طبيعي و انسان ساخت نيز همواره ضروري است. شكي وجود ندارد كه اجراي اقدامات بعد از بحران تاثير فوري و بلند مدتي بر حفظ جان و مال شهروندان و محيط زيست دارد و اختلال اجتماعي را به حداقل مي رساند. كتاب «پاسخ و بازسازي در بحران» با توجه به اين ضرورت نگاشته شده است و هدف آن است تا تجارب پژوهشگران و مديران عملي درهم آميخته و حوزه مديريت بحران را با نتايج مطالعات جاري و تجارب عملي به روز نمايد. در اين كتاب ضمن تاكيد بر اهميت اقدامات اين دو مرحله واكنشي (تا حدي كه گويي تنها مسيوليت مديران بحران «عمليات پاسخ و بازسازي» است)، خاطر‌نشان مي شود كه اجراي موفقيت آميز «اعلان هشدار»، «تخليه»، «اسكان» و ساير اقدامات نياز به «آمادگي» قبلي دارد. بازسازي نيز «فرصتي عالي» براي انجام تغييرات و از آن طريق براي كاهش آسيب پذيري و پيامد بحران هاي آينده را در اختيار مي گذارد . البته هيچ كتابي قادر به ارايه بدون كم و كاست نحوه تعامل با بحران‌هاي پيچيده امروزي نبوده و خواننده نبايد مطالب اين كتاب را به عنوان بهترين يا تنها روش پاسخ به بحران‌هاي مرگبار، مخرب و مختل كننده درنظر بگيرد. با اين‌ وجود اميد است كه مطالب اين كتاب براي دانشجويان، مديران بحران و ساير دست اندركاران مديريت بحران مفيد باشند. براي دستيابي به اين هدف، كتاب «پاسخ و بازسازي در بحران» چالش‌هاي بعد از بحران را بررسي كرده و توصيه‌هايي براي حل آنها در اختيار خوانندگان قرار مي‌دهد در فصل آغازين يا «مخاطرات و بحرانها» اطلاعاتي درمورد بحرانها، مديريت بحران، انواع مخاطرات و تاثير آنها بر همديگر ارايه مي‌شود. علاوه براين پيامدهاي ناشي از بحران‌ها نيز در همين فصل مورد بررسي قرار مي‌گيرد و بنابراين شناختي از آنچه كه بعد از بحران قابل انتظار است به‌دست مي‌آيد . در فصل دوم يا «مشاركت كنندگان» افراد و سازمان‌هاي مختلفي كه در عمليات پاسخ و بازسازي مشاركت دارند معرفي مي شوند. اين افراد و نهادها عبارتند از: كارمندان و كاركنان نهادهاي خدمات عمومي، ادارات و سازمان‌هاي دولتي، شركت‌ها و نهادهاي خصوصي و غير انتفاعي و نيز شهروندان داوطلب. در فصل سوم يا «رفتار انسان در بحران» راجع به رفتار شهروندان در زمان استرس گروهي بحث مي‌شود. در اين فصل با به چالش كشيدن ديدگاه‌هاي مرسوم و ديدگاه معقول تري ارايه مي‌شود. در فصل چهارم يا «مديريت عمليات پاسخ و بازسازي» راجع به دو رويكرد تيوريك مديريت بحران بحث و مزايا و معايب هر دو رويكرد يا مدل (سنتي و حرفه اي) نيز بررسي مي‌شود. در فصل پنجم يا «اقدامات اوليه در پاسخ به بحران» درخصوص مراحل اوليه شناسايي بحران، اعلان هشدار، تخليه مردم واسكان آنها و تاثير اين اقدامات بر جان و مال مردم بحث مي‌شود. در فصل ششم يا «رسيدگي به وضع مجروحان، كشته ها و آسيب‌ديدگان روحي» در مورد اقداماتي مانند جستجو و نجات، مراقبت‌هاي فوري پزشكي، نحوه رسيدگي به اجساد كشته‌ها و دادن مشاوره به آسيب‌ديدگان بحث و بررسي مي‌شود. در فصل هفتم يا «رابطه با رسانه‌هاي خبري، مديريت هدايا و داوطلبان» نحوه تعامل صحيح با رسانه‌هاي خبري، هدايا و داوطلبان بعد از بحران بحث و بررسي مي شود. در فصل هشتم يا «بعد از تامين نيازهاي فوري» راجع به ارزيابي خسارات، «اعلام وضع اضطراري» و «مديريت پسماندهاي بحران» بحث مي‌شود. در فصل نهم يا «تسريع در بازسازي و پيشگيري» در مورد روند بازسازي و ارتباط آن با پيشگيري، انواع تسهيلات انفرادي و عمومي براي تسريع در فرايند بازسازي و كاهش آسيب پذيري جامعه بحث مي‌شود. در فصل دهم يا «غلبه بر چالش‌هاي قابل انتظار» مشكلات و چالش‌هاي معمول عمليات پاسخ و بازسازي، مشكلات مربوط به «تصميم گيري»، «حمل و نقل»، «سياست»، «اقشار خاص»، «ارتباطات»، «مسايل قانوني» و «نگهداري اسناد و مدارك» تشريح مي‌ شوند. در فصل يازدهم يا «تكنولوژي و سازمان» راجع به نقش تكنولوژي و سازمان در ارتقاي مديريت بحران و ايجاد هماهنگي در ميان افراد و نهادهاي مشاركت كننده بحث و بررسي مي‌شود. در فصل دوازدهم يا «بحران‌هاي آينده» راجع به شناخت چالش‌هاي آينده با توجه به تجارب پيشين و ماهيت «تهديدات جديد يا نوظهور» بحث مي‌شود. در آخرين فصل يا «ارتقاي انعطاف پذيري» راجع به چگونگي ايجاد انعطاف پذيري در برابر بحران بحث و بررسي مي‌‌شود. در اين فصل بر اهميت «آمادگي»، «ابتكار»، «تخصص» و «رهبري» در مديريت بحران تاكيد خواهد شد.