ويژگي هاي مورفولوژيكي و تركيبات شيميايي چوب ملج، اوجا، آزاد و داغداغان

Morphological characteristics and chemical components of Ulmus glabra, Ulmus compestris, Zelkova carpinifolia, Celtis australis woods

از طريق ويژگي هاي مورفولوژيكي و تركيبات شيميايي مي توان كيفيت گونه هاي چوبي و غيرچوبي را براي استفاده در صنايع خميركاغذ پيش بيني نمود. در اين مطالعه ويژگي هاي مورفولوژيكي و تركيبات شيميايي چوب چهار گونه درختي بومي ايران از خانواده نارون ها (Ulmaceae) كه عبارتند از ملج (Ulmus glabra)، اوجا (Ulmus compestris)، آزاد (Zelkova carpinifolia) و داغداغان(Celtis australis)، مورد مقايسه قرار گرفتند. سه درخت از هر گونه انتخاب و از هر كدام يك مقطع عرضي (ديسك) به ضخامت 5 سانتي متر تهيه شد. از سه بخش نزديك به مغز، ميانه و نزديك به پوست خلال هاي چوبي تهيه و در محلول اسيد استيك و آب اكسيژنه (نسبت 1 به 1)، در دماي60 درجه سانتي گراد به مدت 48 ساعت گذاشته شدند تا ديفيبره شوند. به طوري كه ضريب هاي بيومتري الياف در سه بخش و در چهار گونه اندازه گيري و توسط طرح آماري فاكتوريل در قالب بلوك كامل تصادفي تجزيه و تحليل شدند. نتايج نشان داد كه گونه آزاد كمترين مقدار ليگنين، خاكستر و مواد استخراجي و بالاترين مقدار سلولز را داراست. همچنين الياف اين گونه از بالاترين ضريب درهم رفتگي و ضريب رونكل برخوردار بوده، در نتيجه در ميان خانواده نارون ها (Ulmaceae) مناسب ترين گونه مورد استفاده در كاغذسازي مي باشد. طول فيبر و همچنين ضخامت ديواره الياف بخش نزديك به پوست نسبت به بخش نزديك به مغز به صورت معني داري بيشتر بوده كه پيش بيني مي شود خواص مكانيكي خميركاغذ توليدي در نواحي سه گانه با يكديگر متفاوت باشند.

The suitability of wood and non-wood species for use in pulp and paper industry can be predicted by their morphological and chemical characteristics. In this research, morphological and chemical properties of four species of Ulmacea family, Ulmus glabra, Ulmus compestris, Zelkova carpinifolia and Celtis australis have been compared. Of each species, three cross section discs of 5 cm thickness were selected. Wood slivers of three zones: near to pith, middle part and near to bark wood were macerated in a mixture of acetic acid and hydrogen peroxide at 60°C for 48 hours. Biometric coefficients of fibers in three zones and four species have been measured and analyzed by a factorial, complete randomized block design. Results showed that, Zelkova carpinifolia wood has the least lignin, ash and extractives as well as the highest cellulose. The fibers of, Zelkova carpinifoliahas has the highest slenderness ratio, Runkel ratio and hence is most suitable species in Ulmacea family for paper industry. Fiber length and wall thickness near to bark zone was significantly higer compared to the pit zone. Therefore it is suggested that the mechanical properties of pulp of this three zones are different.