بررسي اثرات تنش خشكي بر عملكرد دانه و برخي صفات رويشي گلرنگ بهاره

بررسي اثرات تنش خشكي بر عملكرد دانه و برخي صفات رويشي گلرنگ بهاره

اين پژوهش با هدف ارزيابي اثرات تنش خشكي بر ارتفاع بوته، ارتفاع اولين طبق از سطح خاك، قطر طبق، تعداد شاخه هاي فرعي، نسبت مغز به كل دانه، عملكرد دانه و درصد روغن گلرنگ بهاره، در مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي آذربايجان شرقي طي سال زراعي 1386 به اجرا درآمد. مطالعه به صورت آزمايش فاكتوريل بر پايه طرح بلوك هاي كامل تصادفي با 3 تكرار پياده گرديد. فاكتورهاي به كار رفته شامل 2 رقم (محلي اراك-2811 و محلي اصفهان) و فاكتور آبياري در 4 سطح بدون تنش و تنش كمبود آب در مراحل ساقه روي، گل دهي و پرشدن دانه ها بودند. نتايج نشان دادند كه تنش خشكي باعث كاهش معني دار ارتفاع بوته، ‌ارتفاع اولين طبق از سطح خاك،‌ قطر طبق، نسبت مغز به كل دانه و عملكرد دانه گرديد. بر اثر قطع آبياري در مرحله ساقه روي ارتفاع بوته و ارتفاع اولين طبق از سطح خاك، كاهش يافت و نيز تنش خشكي باعث كاهش قطر طبق و نسبت مغز به كل دانه در تيمار قطع آبياري در مرحله پرشدن دانه ها گرديد. بر اثر تنش خشكي از ميزان عملكرد دانه كاسته شد، كه از 5/3263 كيلوگرم در هكتار در حالت آبياري عادي به 5/2388 كيلوگرم در هكتار با قطع آبياري در مرحله گل دهي رسيد. با توجه به نتايج به دست آمده، تعداد شاخه هاي فرعي و درصد روغن دانه تحت تاثير تنش خشكي قرار نگرفت. بين ارقام از نظر عملكرد دانه و درصد روغن تفاوت معني داري مشاهده شد. به طور كلي مي توان نتيجه گرفت رقم محلي اصفهان با داشتن بيشترين عملكرد دانه با ميانگين 75/2978 كيلوگرم در هكتار در شرايط تنش در مراحل حساس فنولوژيك و آبياري عادي نسبت به رقم محلي اراك ـ2811 با ميانگين 66/2735 كيلوگرم در هكتار بهتر عمل كرده است.

An evaluation on the effects of drought stress on plant height, height of first capitul from land surface, capiltul diagonal, the number of the lateral branches, nucleus ratio to total seed, seed yield and oil percentage in spring safflower was carried out in Research center of Agricultural and Natural Resources in East Azerbaijan, during 2007. The experiment was factorial including 2 safflower cultivars (local in Arak-2811 and local in Isfahan) and 4 irrigation levels (non stress and drought stress during stem elongation, flowering and seed filling stages) based on complete randomized block design with 3 replications. The results indicated significant decrease by drought stress on plant height, height of first capiltul from land surface, capiltul diagonal, nucleus ratio to total seed and seed yield. The influence of irrigation cutting at stem elongation stage caused the plant height and height of first capiltul from land surface to be reduced; also drought stress affected on capiltul diagonal and nucleus ratio to total seed, and its decrease, by irrigation cutting at seed filling stage. Under the influence of drought stress the rate of seed yield was also reduced, which reached from 3263/5 kg per hectare at normal irrigation to 2388/5 kg per hectare by irrigation cutting at flowering stage squinty. The attained results showed that, the number of lateral branches and oil percentage weren’t affected by drought stress and that there was a significant effect between cultivars about seed yield and oil percentage. Generally it can be concluded that Isfahan local cultivar with average of 2978/75 kg per hectare having most seed yield excelled over Arak-2811 local cultivar with average of 2735/66 kg per hectare, so is recommended.