تعيين فرسايش پذيري نهشته هاي منفصل با استفاده از معادله جهاني فرسايش آب

Assessing the erosion vulnerability of unconsolidated deposits by the universal equation of water erosion (USLE method) in Damavand Drainage Basin.

فرسايش، فرايندي است كه طي آن ذرات خاك از بستر خود جدا شده، به كمك يك عامل انتقال دهنده به مكان ديگر حمل گرديده، رسوب مي نمايد. فرسايش و رسوب اكنون از معضلات عمده در حوزه هاي مختلف ايران است و تعيين ميزان فرسايش و رسوب بسيار با اهميت است. مشخص نمودن ميزان فرسايش در حوزه هاي آبخيز به طرق مختلفي انجام مي پذيرد كه مي توان به مطالعات رسوب شناسي، روش PSIAC، روش EPM، روش GIS و... اشاره نمود. در اين تحقيق براي تعيين ميزان فرسايش سازندهاي ماقبل كواترنر نسبتاً غير منفصل و سازندهاي كواترنر به فرسايش در حوزه آبخيز دماوند از روش USLE استفاده گرديده است. بدين منظور تعداد 18 نمونه از نهشته هاي منفصل حوزه آبخيز دماوند برداشت و سپس با اعمال عوامل موثر در معادله جهاني فرسايش آب در آنها، ميزان هدر رفت خاك اين قبيل نهشته ها محاسبه گرديده است. نتايج نشان داد كه بيشترين هدر رفت خاك مربوط به سازند قرمز زيرين و بيشترين ميزان فرسايش مربوط به سازند هزار دره مي باشد. با توجه به اينكه سازندهاي هزاردره، قرمز زيرين وبالايي نزديك به آبراهه اصلي و خروجي حوزه و سد در حال احداث ماملو هستند بنابراين بايستي براي جلوگيري از فرسايش و توليد رسوب براي سد در حال احداث عمليات كنترل رسوب و آبخيزداري اجرا شود.

Erosion is a process during which soil particles are separated from their beds, and they are moved and deposited with the help of a conveyor factor to another place. Sedimentation and erosion are major concerns in most regions of Iran, and estimating the scale of erosion and sedimentation is very significant. Determining the amount of erosion in drainage basin is practiced in various ways among which we can point out erosion studies methods such as, PSICAC, EPM and GIS. In this research, USLE method has been applied to assess the ratio of erosion of almost unconsolidated pre-quaternary and quaternary formation to erosion in Damavand drainage basin. For this purpose, 18 samples of unconsolidated deposits of Damavand drainage basin were taken and then by applying the effective factors in Universal Soil Loss Equation, the rate of soil loss of such deposits has been measured. The results showed that the soil loss is mostly found in the lower red formation and the highest amount of erosion is discovered in Hezar-Darʹreh formation. Since Hezar-Darʹreh, lower red and upper red formations are near the main water channel, the basinʹs outgo and the dam which is under construction in Malmo, an operation of sediment and drainage control should be carried out to prevent erosion and sedimentation. Keywords: Erosion, USLE, Unconsolidated deposits, Damavand Drainage Basin.