مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - برهمكنش تنش خشكي و پتاسيم بر جذب و انتقال يون پتاسيم در دو رقم متحمل و حساس به خشكي كلزا (Brassica napus L.)

چكيده فارسي :

جهت شناسايي برخي سازوكار هاي تحمل به تنش خشكي در دو رقم حساس و متحمل به خشكي كلزا، آزمايشي در محيط آب‌كشت با چهار سطح تنش خشكي، حاصل از پلي اتيلن گليكول انجام شد. حساس و متحمل بودن ارقام براساس وزن خشك ساقه و ريشه مورد ارزيابي قرار گرفت. به منظور بررسي اثر تنش خشكي برجذب و انتقال يون پتاسيم، گياهچه هاي 8 روزه ارقام متحمل و حساس به فلاسك هاي حاوي 5 ميلي مولار كلريد پتاسيم منتقل و با استفاده از غلظت هاي مختلف پلي اتيلن گليكول، تنش خشكي در چهار سطح (صفر ، 29/0- ، 48/0- و 71/0- مگا پاسكال) اعمال گرديد. درآزمايش ديگر اثر غلظت هاي كلريد پتاسيم (صفر، 5/2، 5، 5/7 و 10 ميلي مولار) در تيمار خشكي متوسط پلي اتيلن گليكول (48/0- مگا پاسكال) بر رشد گياهچه هاي ارقام حساس و متحمل مورد مطالعه قرار گرفت. اين دو آزمايش در قالب طرح كاملاً تصادفي به صورت فاكتوريل با سه تكرار انجام شدند. اندازه‌گيري ميزان پتاسيم ريشه و ساقه نشان داد كه ميزان يون پتاسيم در ريشه هر دو رقم با افزايش تنش خشكي، كاهش معني داري داشت و در برگ ها با افزايش تنش خشكي كاهش بيشتري نشان داد. در تنش خشكي شديد، ميزان يون پتاسيم رقم حساس نسبت به گروه شاهد، به علت نشت يوني، كاهش بيشتري نشان داد. ميزان جذب و انتقال يون پتاسيم در رقم متحمل، در تمام سطوح تنش بيشتر از رقم حساس بود. ارزيابي نتايج مربوط به اثر غلظت هاي مختلف پتاسيم در خشكي متوسط نشان داد كه در محيط‌هاي فاقد پتاسيم، رقم حساس برخلاف رقم متحمل داراي نشت يوني از ريشه بود، ولي با افزايش يون پتاسيم محيط ميزان آن در ريشه و برگ هر دو رقم افزايش يافت و اين افزايش در غلظت پايين (5/2 ميلي مولار) پتاسيم مشهودتر بود. با توجه به نقش پتاسيم در تنظيم اسمزي و رفع آسيب اكسايشي، به نظر مي‌رسد كه پتاسيم مي‌تواند در افزايش تحمل كلزا در برابر تنش خشكي كم و متوسط نقش موثر داشته باشد. ميزان پتاسيم ساقه و ريشه در رقم متحمل بيشتر از رقم حساس بود كه نشان دهنده وابستگي جذب و انتقال پتاسيم به ژنوتيپ است.