اثر قطع آبياري در مراحل مختلف رشد بر عملكرد دانه و شاخص‌هاي تحمل به تنش در سه رقم گلرنگ

اثر قطع آبياري در مراحل مختلف رشد بر عملكرد دانه و شاخص‌هاي تحمل به تنش در سه رقم گلرنگ

به منظور بررسي اثر قطع آبياري بر عملكرد دانه و برخي صفات مهم زراعي و شاخص‌هاي مقاومت به خشكي ، سه رقم گلرنگ بهاره در پنج مرحله رشدي مختلف در معرض تنش خشكي قرار گرفتند. اين آزمايش به صورت كرت‌هاي خرد شده بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در 3 تكرار و به مدت دو سال زراعي (83-81) در منطقه كرج اجرا شد. عامل اصلي شامل قطع آبياري در مراحل رشد گياه (به ترتيب مرحله تكمه‌زني و دانه‌بندي، مرحله تكمه‌زني و گلدهي، مرحله تكمه‌زني، مرحله گلدهي، مرحله دانه‌بندي)و بدون تنش و سطوح فاكتور فرعي نيز سه رقم گلرنگ به اسامي محلي اصفهان، اراك 2811 و رقم خارجي FO2 در نظر گرفته شدند. تجزيه واريانس مركب نشان داد كه بالاترين عملكرد دانه متعلق به رقم محلي اصفهان در تيمار بدون تنش با 1258 كيلوگرم در هكتار بود كه با تيمار تنش قطع آبياري در مرحله پر شدن دانه اختلاف معني داري نشان نداد. ميانگين عملكرد روغن ارقام در سطوح تنش معني دار بود. بالاترين ميزان عملكرد روغن در هكتار(377 كيلوگرم در هكتار) از رقم محلي اصفهان و در شرايط بدون تنش حاصل شد. براي ارزيابي تحمل ارقام به سطوح مختلف تنش از شاخص‌هاي حساسيت به تنش (SSI)، تحمل (TOL)، بهره‌وري متوسط (MP)، تحمل به تنش (STI) و ميانگين هندسي بهره‌وري (GMP) استفاده گرديد. نتايج نشان داد كه عملكرد دانه در شرايط بدون تنش و تنش با شاخص‌هاي ميانگين هندسي بهره‌وري و شاخص تحمل به تنش(STI) همبستگي مثبت و معني داري داشت. همچنين همبستگي مثبت بالا و معني دار شاخص حسابي (MP) با شاخص‌هاي STI , GMP داد كه اين شاخص‌ها به خوبي قادر به تفكيك ارقام مقاوم به خشكي و گزينش آنها مي‌باشند. شاخص‌هاي MP، STI و GMP كه مقادير بالاي آنها نشان دهنده تحمل به تنش است، رقم محلي اصفهان را به عنوان رقم متحمل و رقم اراك 2811 را به عنوان رقم حساس به خشكي مشخص كردند. شاخص‌هاي SSI ، TOL نيز رقم محلي اصفهان را به عنوان متحمل ترين رقم به تنش خشكي نشان دادند.