توسعه معادله هاي همبستگي براي برآورد تلفات انتقال در رودخانه هاي فصلي حوزه آبخيز قره قوم

Development of Regression Equations for Estimating Transmission Losses in Ephemeral Rivers of Ghara-Ghoom Catchment

در رودخانه هاي مناطق خشك جريان آب سطحي به طور دايمي برقرار نمي باشد و محدود به دوره هاي زماني كوتاه مدت مي شود كه پس از آن مجدداً رودخانه خشك مي گردد. لذا هنگام وقوع سيلاب، حجم جريان در پايين دست به علت نفوذ به بستر رودخانه كاهش مي يابد، كه اين كاهش حجم، تلفات انتقال ناميده مي شود. در اين تحقيق سعي مي شود تا با توسعه روابط رگرسيوني براي حوضه آبريز قره قوم در خراسان رضوي، تلفات انتقال در رودخانه هاي اين حوضه را برآورد نمود. براي اين منظور، اطلاعات موجود در ايستگاه هاي هيدرومتري و مشخصات فيزيكي رودخانه هاي كشف رود، كارده و زشك در اين حوضه استخراج، تحليل و مورد استفاده قرار گرفتند. به منظور توليد روابط رگرسيوني، تلفات انتقال در كيلومتر اول از ابتداي هر بازه به عنوان متغير وابسته رگرسيون در نظر گرفته شد و چگونگي وابستگي آن به متغيرهاي مستقلِ حجم جريان بالادست، زمان تداوم جريان، شاخص رطوبت پيشين، هدايت هيدروليكي، شيب و عرض رودخانه مورد آزمايش قرار گرفت. در نتيجه اين تحقيق مشخص شد كه موثرترين متغير مستقل در برآورد تلفات انتقال، حجم جريان بالادست مي باشد. سه رابطه رگرسيون (خطي و غيرخطي) براي پيش بيني تلفات انتقال بر حسب حجم جريان بالادست و عرض رودخانه، از ميان روابط موجود توصيه مي شوند. با استفاده از اين روابط مي توان تلفات انتقال را در انتهاي هر كيلومتر از مسير رودخانه، با داشتن حجم جريان در آغاز آن كيلومتر تخمين زد. چنين روابطي مي توانند توسط بهره برداران منابع آب و طراحان سازه هيدروليكي استفاده شوند

Flow in streams of arid and semi-arid regions is not perennial and usually floods occur after seasonal precipitations. Therefore, the bed material is dry and underneath soil is in unsaturated condition prior to occurrence of floods. As a result, volume of flood hydrographs decreases due to infiltration as they travel downstream. This reduction in hydrograph volume is usually termed as transmission losses. Because of the existence of ephemeral rivers in most parts of Iran, study on transmission losses in these areas is necessary. In this paper, regression equations are developed for estimating transmission losses in ephemeral rivers of Ghara-Ghoom catchment in Khorasan Razavi province. To achieve this, gauging stationsʹ data and physi¬cal characteristics of Kashafrud, Kardeh and Zoshk rivers were collected and analyzed. Transmission loss¬es in the first kilometer was considered as dependent variable in regression analysis and its dependency was tested against upstream flow volume, flow duration, antecedent moisture content, hydraulic conduc¬tivity, slope and width of the river as independent variables. Upstream flow volume was found to be the most important variable in explaining transmission losses. Three regression equations (linear and nonlin¬ear) were developed for relating transmission losses to the most significant involved variables for Ghara- Ghoom catchment. Estimates of transmission losses can be made for any unit length (km) by calculating the flow volume at the beginning of the unit length as flow volume minus the transmission loss in the pre¬vious unit length. Such equations can be used by water resources managers and hydraulic structure design-