امكان‌ارزيابي ويژگي‌هاي ساختاري لكه‌هاي اكولوژيك اكوسيستم‌هاي مرتعي بررسي موردي: مراتع قره قير و مراوه تپه (استان گلستان)

امكان‌ارزيابي ويژگي‌هاي ساختاري لكه‌هاي اكولوژيك اكوسيستم‌هاي مرتعي بررسي موردي: مراتع قره قير و مراوه تپه (استان گلستان)

هر اكوسيستم مرتعي از لكه‌هاي اكولوژيك گوناگوني تشكيل شده‌است كه ميزان عملكرد هر يك از آنها با يكديگر تفاوت مي‌كند. ويژگي هاي ساختاري و عملكرديِ لكه‌هاي حاصلخيزِ مرتعي در اثر فعاليت‌هاي مديريتي تغيير كرده و از اين ويژگي ها مي‌توان براي تفسير نقش مديريت استفاده كرد. در اين تحقيق ويژگي‌هاي ساختاري و عملكردي لكه‌هاي اكولوژيكِ دو اكوسيستم مرتعيِ مراوه‌تپه و قره‌قير در استان گلستان مورد ارزيابي و تجزيه و تحليل قرار گرفت. براي ارزيابي اين ويژگي‌ها، از مجموعه‌اي از شاخص‌هاي قابل اندازه‌گيري و ساده روش تجزيه و تحليلِ توانمندي اكوسيستم استفاده شد. لذا در هر يك از دامنه‌هاي غربي و شرقي مراتع مراوه تپه و قره قير 5 ويژگي ساختاري شامل: شمار لكه‌ها، سطح كل لكه‌ها، شاخص سطح لكه‌ها، شاخص سازمان‌يافتگي چشم‌انداز و ميانگين فاصله بين لكه‌ها (طول ميان لكه‌ها) اندازه‌گيري شد. برپايه نتايج اماري، ويژگي ساختاري لكه‌هاي اكولوژيك در دو منطقه دامنه غربي و شرقي مراوه‌تپه و قره‌قير داراي تفاوت معني‌داري(P < 0.05) است. شاخص سازمان يافتگي در دامنه‌هاي غربي دو مرتع كه داراي پوشش گياهي متراكم تري هستند، بيشتر از دامنه‌هاي شرقي مي باشند. با توجه به‌اينكه شاخص سازمان‌يافتگي لكه‌ها نشان دهنده ميزان توانمندي و قابليت چشم‌انداز است، علت بالابودن اين شاخص در دامنه‌هاي غربي را مي‌توان در سطح و شمار زياد قطعه هاي بوته‌ يي ها در منطقه مراوه‌تپه و گلسنگ+ خزه در منطقه قره‌قير دانست. لذا، مي‌توان بهترين معرف اكولوژيكيِ چشم‌اندازهاي غربي مراتع قره‌قير را ريخت رويشي گلسنگ + خزه و بهترين معرف اكولوژيكي در چشم‌اندازهاي غربي مراتع تپه‌ماهوري مراوه تپه استان گلستان را ريخت رويشي بوته‌اي دانست.

Rangeland ecosystem contains various patches with different functions. Structural and functional characteristics of rangeland patches are changed by management practices and can be used to interpret management effects. The structural and functional characteristics of fertilized patches in two rangeland ecosystems of Ghareh Ghir and Maraveh Tapeh were measured and analyzed in this study. A group of measurable and simple indices of landscape function analysis (LFA) methods were used to evaluate these characteristics. Five structural characteristics such as: the number of patches, total patch area, patch area index, landscape organization index and inter patch length mean on the east and western aspects of Ghareh Ghir and Maraveh Tapeh were measured. On the basis of statistical analysis, the structural characteristics of patches in the east and western aspects of the two areas (Ghareh Ghir and Maraveh Tapeh) were highly significant (P < 0.05). The landscape organization indices of the western aspects of the two rangelands are higher than the other side (eastern aspects) whereas the western aspects have more dense vegetation cover than the eastern aspects. The landscape organization index shows the value of landscape potential. Therefore, high level of landscape organization index at western aspects could be on the basis of area and dense shrub patches at Maraveh Tapeh and lichen with moss at Ghareh Ghir rangelands. In conclusion, the best ecological indicator of western aspects at Ghareh Ghir landscape are vegetative forms of lichen and moss and the best ecological indicator of western aspects at Maraveh Tapeh landscape are vegetative forms of shrubs.