اثر آللوپاتي علف هرز پيچك صحرايي ( Convolvulus arvensis L.) بر گندم Triticum aestivum L.) )

اثر آللوپاتي علف هرز پيچك صحرايي ( Convolvulus arvensis L.) بر گندم Triticum aestivum L.) )

با توجه به فراواني و اهميت علف‌‌هرز پيچك صحرايي در مزارع گندم، اين بررسي به منظور ارزيابي اثرات آللوپاتي اين علف هرز بر جوانه‌زني، رشد و عملكرد گندم به صورت آزمايش فاكتوريل در سه تكرار در سال هاي 1386 و1387 در شرايط آزمايشگاهي، گلخانه اي و مزرعه اي اجرا گرديد. تيمارهاي آزمايشي شامل عصاره‌ي حاصل از اندام‌هاي مختلف پيچك صحرايي در پنج سطح: عصاره‌ي عاري از علف هرز(شاهد)، عصاره‌ي برگ، ساقه، ريشه و كل گياه، و غلظت‌هاي مختلف عصاره‌ي حاصل از اندام‌هاي اين علف هرز در چهار سطح: عصاره با غلظت 1 به5، 1 به10، 1 به15 و 1 به20 بودند. تيمارهاي عصاره منجر به كاهش جوانه‌زني و مولفه‌هاي آن نسبت به شاهد شد. عصاره‌ي ريشه بيشترين اثر كاهشي را بر مولفه‌هاي جوانه‌زني داشت. عصاره‌ي ريشه و كل اندام‌ها با غلظت 1 به 5 كاملاً از جوانه زني بذور ممانعت كردند. در بررسي گلخانه‌اي در غلظت‌هاي پايين، عصاره‌ي برگ و در غلظت‌هاي بالا عصاره‌ي ريشه بيشترين اثر را بر صفات بررسي شده نشان دادند. افزايش غلظت عصاره از 1 به 20 تا 1 به 5 كاهش معني‌داري را در كليه صفات باعث شد. ميزان كاهش تعداد دانه در بوته، وزن صددانه و عملكرد دانه نسبت به شرايط شاهد در تيمار با غلظت‌ 5 به1 به‌ترتيب 17/76، 66/94 و01/99 درصد بود. در شرايط مزرعه‌اي اضافه شدن بقاياي اين علف هرز چه به صورت عصاره و چه به صورت بقاياي پودر شده، نتايج حاصل از بررسي گلخانه‌اي را تاييد كرد. عصاره يا پودر حاصل از ريشه و كل اندام‌هاي گياهي بيش ترين اثرات منفي و عصاره يا پودر ساقه و برگ كم ترين اثرات منفي را بر گندم گذاشتند. در شرايط مزرعه‌اي تيمار عصاره‌ي پيچك صحرايي 84/74% و اضافه كردن پودر حاصل از بقاياي اين علف هرز عملكرد گندم را 88% كاهش داد. دليل اثر بيشتر بقايا نسبت به اضافه شدن عصاره، آزاد سازي تدريجي مواد دگرآسيب در طول دوره ي رشد و لذا اثرات درازمدت آن ها بر فرآيند رشد و توليد مي تواند باشد.

With regards to importance and frequency of bindweed in wheat fields, an experiment was conducted to evaluate allelopathy effect of different parts of bindweed in different extract concentration on wheat germination and yield as factorial experiment in randomized complete block design with three replicates in 2007 and 2008. Four levels of organ extracts including leaf, shoot, root and intact plant extract of bindweed in four concentrations composing 1:5, 1:10, 1:15, and 1:20 v/v were used. Distilled water was used as control. All extracts decreased germination and its components in wheat. Greatest decreasing effect was belonged to root extract. Root and intact plant extracts as 1:5 concentration inhibited wheat germination. Anova of glasshouse results showed that there were significant differences among direct and interaction effects on wheat attributes. Low leaf extract concentration and high root extract concentration indicated more inhibition effect. Increasing extract concentration from 1:20 to 1:5 decreased all attributes, significantly. Decreasing in seed number per plant, 100 kernel weight and yield in 1:5 were 76.17, 94.66 and 99.1% compared to control, respectively. Field trial confirmed glasshouse results. Generally, root and intact plant extract or powder had more growth restriction than shoot and leaf powder or extract on wheat attributes. In field condition, applying bindweed extract and residual decreased wheat yield 74.84% and 88%, respectively. It may be related to gradual leaching of allelochemicals from residuals of bindweed in growth season that affect growth and yield of wheat.