مد‌ل سازي رياضي براي استخراج تقويم هجري قمري قراردادي

مد‌ل سازي رياضي براي استخراج تقويم هجري قمري قراردادي

تاريخ نويسان و ساير پژوهشگران درباره چگونگي پيدايي و سير تحول تقويم هجري قمري در بخش هاي مختلف جزيره العرب، در 18 سال نخست پس از هجرت پيامبر اكرم (ص) اختلاف نظر دارند. هريك از اين پژوهشگران با استناد به آيات شريفه قرآن مجيد كه موضوع آن نجوم و تقويم است و نيز به استناد قراردادها، صلح‌نامه‌ها، فرامين و نامه‌هاي نوشته شده در اين سال‌ها و انبوه روايات نقل شده در كتب تاريخ و علوم ديني دوره اسلامي، نظراتي متفاوت و گاه متناقض، اظهار كرده‌اند؛ اما تاكنون، هيچ يك از آنها از دايره فرض و گمان فراتر نرفته‌اند (عبداللهي، ص 15-18،22-26،30؛ مهدي، ص10-19، 28، 39-52، 67، 69). از اواسط قرن دوم هجري قمري تا زمان حاضر ، محاسبات تقويم هجري قمري، همواره مورد توجه پژوهشگران بوده است. برخي از اين پژوهشگران براي پاسخ گويي به نيازهاي روزمره روزگار خود، روش‌هاي محاسباتي و جدولي را ارايه كرده‌اند. با‌ اينكه، هريك از اين روش‌ها بسته به مورد استفاده آنها داراي مزايا و محاسني است؛ اما انجام محاسبات ارايه شده در آنها به سهولت براي همگان امكان پذير نيست. براي برطرف كردن اين ضعف، نگارنده به كمك رايانه به پژوهش در زمينه مدل‌سازي رياضي براي استخراج تقويم هجري قمري قراردادي پرداخته و بر اساس نتايج به دست آمده، دو معادله طرح كرده كه در مقاله حاضر به پژوهندگاني كه به نحوي با مسايل تقويم هجري قمري قراردادي سروكار دارند، تقديم مي‌شود (صياد، «معادله‌ها»، ص175-181). معادلات اين مقاله براي بازه زماني نامحدود (از سال 1 هجري قمري قراردادي به بعد)، امكان مي‌دهند كه تقويم هجري قمري قراردادي، از لحاظ تعيين سال‌هاي عادي و كبيسه، روزِ سال و روزِ هفته ، محاسبه شود.

There are many discrepancies and ambiguities in the ideas of the researchers relating to the appearance and development of the lunar Hegira calendar in the Arabic peninsula during the first 18 years after the Emigration of H.H.Mohammad the Prophet. From the middle of the 2nd century of the Hejira era up to now, investigations have been carried out about the lunar Hejira calendar. Several tables and calculation methods have been provided for this purpose. However, they do not solve the problem satisfactorily. On this basis, I have prepared a computerized mathematical model for the subject which has led to two equations for the calculation of the conventional lunar Hegira calendar. These equation may be used for any year after the Hejira era and enable us to determine the leap years, the year-days and the week-days