تاريخ شناخت دستگاه گردش خون و بيماري‌هاي آن: از آغاز تا پايان عصر جالينوس

تاريخ شناخت دستگاه گردش خون و بيماري‌هاي آن: از آغاز تا پايان عصر جالينوس

نوشته‌هاي تاريخ عمومي پزشكي به زبان فارسي، به صورت ترجمه يا تاليف در كشور ما سابقه كهن دارد ولي تاريخ رشته هاي تخصصي پزشكي كمتر مورد توجه بوده است. هدف اين مقاله آن است كه كوره راهي را در يكي از اين زمينه‌ها باز كند و انگيزه پژوهش در جوانان صاحب انديشه را فراهم آورد. از زماني كه آدمي سخن آغاز كرد و خرد ورزيد، از «قلب» خود نيز سخن گفت، اما نمي‌دانست كه اين عنصر چه نقشي دارد و بيماريهاي آن كدام است. در طول قرون گذشته، آراي مطرح شده در اين‌باره جز پاره‌اي خيال‌پردازي و نشاني‌هاي نادرست و عللي دور از حقيقت، نبود و آگاهي متكي بر علم كمتر در ميان بود. در پزشكي بابلي، آشوري و مصري اشاره هاي غير مستقيم به سكته قلبي و حتي آندوكارديت باكتريايي شده است. مصريان و به ويژه چينيان به شرح نبض‌شناسي پرداختند، كه از اولين نشانه‌هاي فيزيكي شناخته شده بيماري قلبي است. در آثار بقراط از تشريح ماهيچه و دريچه هاي قلب سخن رفته است ولي به نظر وي در سرخرگ، خون جاري نيست. ارسطو از نخستين كساني بود كه به تشريح «حيوان» پرداخت و از حركت موجي خون ياد كرد. پس از ميلاد مسيح و در دوران روميان اشاراتي به برخي از نشانه‌هاي بيماري قلبي ديده مي‌شود كه در پزشكي جديد با شناخت پيشرفته بيماري‌ها مي‌توان با پس‌نگري علت بيماري‌ها را در آن دوره بازشناخت. جالينوس در قرن دوم ميلادي، همچنان بر داده هاي تشريحي اتكا مي‌كرد و در شناخت فيزيولوژي گردش خون به بيراهه رفت.

Writings regarding of the history of general medicine as translations or original works has a long history in our country, but when it comes to the history of specialized medicine less attention was paid. The purpose of this article is to open a narrow path and to motivate the young thinkers to do research. From the time the man began to converse and express wisdom, he spoke about his heart; however he did know the role of neither this part nor its diseases. The theories which have been propounded over the centuries have mostly been incorrect and far from reality. In Babylonian, Assyrian and Egyptian medicine, there have been indirect allusions to myocardial infraction and bacterial endocarditic. The Egyptians and the Chinese in particular have spoke about sphygmology which is one of the first direct physical signs of heart disease. In Hippocratesʹs writings, the heart muscle and valves are pointed out, but he believed that there was no blood in the arteries. Aristotle was among the first who dissected animals and talked about the circulatory blood. After the birth of Christ and in Romans era, there have been some symptoms of cardiac which retrospectively lead us to the etiology of heart disease. Galen in the second century gives us some information about the circulatory system; also mislead us regarding its physiology.