اثر گياهان شهدزا و گرده‌زا در برنامه‌ريزي كاربري مرتع از جنبه زنبورداري درحوزه طالقان مياني

اثر گياهان شهدزا و گرده‌زا در برنامه‌ريزي كاربري مرتع از جنبه زنبورداري درحوزه طالقان مياني

وجود پوشش گياهي شهدزا و گرده‌زا در مراتع مي‌تواند زمينه اشتغال جهت كاربري زنبورداري به عنوان يكي از جنبه‌هاي استفاده چند منظوره را فراهم آورد. به اين منظور توسعه زنبورداري به عنوان يك راهكار مبتني بر دانش بومي براي ايجاد اشتغال و جبران كاهش درآمد دامداران، به دليل ضرورت كاهش دام و جلوگيري از فشار وارده بر مرتع توصيه مي‌گردد. با توجه به ارتباط تنگاتنگ بين زنبور و گياهان گلدار، شناسايي و مطالعه فنولوژي (به ويژه زمان گلدهي) گياهان مورد علاقه زنبورعسل و نقاط پراكنش آنها از ابزارهاي مهم برنامه‌ريزي جهت تعيين شايستگي منطقه از نظر زنبورداري، حفظ و جلوگيري از تخريب مرتع توسط چراي دام و توسعه زنبورداري مي‌باشد. لذا جهت نيل به حداكثر توليد در زنبورداري آگاهي از اين مهم الزامي است. عدم آگاهي و شناخت گياهان و پتانسيل مناطق، استفاده مناسبي از ظرفيت زنبورپذيري مراتع به عمل نخواهد آمد. در اين تحقيق بر اساس پتانسيل منطقه از نظر شناسايي و كاربرد گياهان منطقه در زنبورداري، به عنوان ابزار مديريت مرتعدار مدنظر قرار گرفته است. نمونه‌برداري در تيپ‌هاي گياهي به روش تصادفي با استقرار 3 ترانسكت 200 متري و 30 پلات يك مترمربعي در راستاي آن مستقر و نمونه‌برداري از گياهان و درصد پوشش و درصد تركيب گياهي برداشت گرديد. در منطقه مورد مطالعه طالقان مياني مهمترين تيره‌هاي گياهي مورد استفاده زنبورعسل به ترتيب: Labiatae، Fabaceae، Asteraceae، Apiaceae، Rosaceae و Cruciferae و ... مي‌باشد. از تعداد 175 گونه گياهي در منطقه، 79 گونه مورد استفاده زنبورعسل مي‌باشند كه از نظر دامداران كم ارزش بوده و پوشش غالب مراتع ضعيف و بحراني را تشكيل مي‌دهند. لذا شناخت گياهان و تعيين زمان گل‌دهي، منجر به تهيه تقويم زنبورداري و پتانسيل زنبورپذيري خواهد شد.

The presence of nectar-and pollen- bearing plants as vegetative cover in rangelands can provide the ground for job opportunities in the context of beekeeping as an aspect of rangelandsʹ multipurpose uses. Beekeeping, as an approach, based upon indigenous knowledge, is suggested to create jobs, and to somehow compensate for the animal husbandryʹs diminishing income (the fall of income due to the necessity of lowering the number of aniamls to ease the exerted pressure upon rangelands). Realizing the close relationship between bees and the flowering plants a study of the flowering plants (time of flowering in particular) appealing to honeybee, as well as an identification of the places where these plants grow more, are among the important tools of management towards a determination of a regionʹs appropriateness as regards beekeeping. The end results are expected to be a prevention of rangeland degradation due to overgrazing, accompanied by the development of beekeeping job opportunities. A lack of knowledge in the field would, on the other hand, be a severe hindrance to proper exploitation of rangelandsʹ beekeeping potential. In the course of the present study, the potentiality of the region concerning an identification and use of the regionʹs plants in beekeeping enterprises has been put into consideration. Randomized sampling of plant types, cavere percentage, and plant combination percent was performed through a number of three 200 m2 transects along which a number of thirty plots (each of 1 m2 area) were assigned. In the study are a (Middle Taleghan), the most conspicuous plant families visited by bees were respectively Labiatae, Fabaceae, Asteraceae, Apiaceae, Rosaceae, and Crucifera. Seventy nine out of 175 plant species are visited and utilized by bees most. These species which form the dominant plant cover in poorer rangelands are lowly valued as viewed by animal keeper. A further knowledge of these plants along with particularly a close identification of their flowering days would lead to the preparation of a beekeeping calendar and an estimation of the rangelandsʹ potential that can be dedicated to the enterprise.