صبح كاذب از چينوَت پُل تا بامستون

صبح كاذب از چينوَت پُل تا بامستون

در روزگار ما نور منطقهالبروجي شايد از جمله پيداترين پديد‌ه‌هاي نجومي آسمان شب نباشد، امّا اين مقاله نشان مي‌دهد كه در جهان باستان چنين نبوده است. يافته اصلي مقاله آن است كه پديداري شماري از دنباله‌داران درخشان در آسمان، مستقيماً بر ضعف و شدت درخشش نور منطقهالبروجي اثر مي‌گذارد و در اين راه به بررسي يك بازه تاريخي 500 ساله مي‌پردازد. افزون بر اين به بررسي نقش نور منطقهالبروجي در شكل‌گيري باورهاي روحاني آدمي درباره جهان پس از مرگ پرداخته مي‌شود و نشان داده مي‌شود كه بخش بزرگي از اين باورها با رصد پديده‌هاي نجومي پيوند نزديك دارد. در بخش يكم مقاله تاريخچه رصدهاي نور منطقهالبروجي در ايران و پهنه اوراسيا، پيش از ظهور اسلام بررسي شده، و بخش دوم به كوشش‌هاي اخترشناسان ايراني براي شناخت ماهيت نور منطقهالبروجي از ديد رياضي اختصاص يافته است. رساله خواجه نصيرالدين طوسي درباره صبح كاذب و معراجنامه كرتير نيز براي نخستين بار معرفي و به چاپ رسيده‌اند.

In our time Zodiacal Light (ZL) is not amongst the most evident of astronomical phenomena, however the results of this paper suggests that this was not so in the world of antiquity. The aim of this paper is to show that there is a direct link between the numbers of bright naked eye comets and the brightening or fading of the ZL. To prove this phenomenon a 500 year time span was studied. The role of ZL in giving rise to the formation of spiritual afterlife beliefs was also studied, eventually showing that a large part of such beliefs may have been closely related to astronomical observations of this type and this has led to devising a number of mechanisms to explain the observed phenomenon, whilst the suggested mechanisms display a uniform correlation in a wide space-time expanse. The most recent find of this study is that the East-West directed Neanderthal burial sites may display the oldest scant observational record of the ZL. The first part of this study deals with the observations of ZL in Iran and Eurasia before the rise of Islam, suggesting ‘hairy style’ designs on the Sialk pottery may depict 1st millennium BC cometary observations. The Treaties on Describing the Mechanism of the Zodiacal Light ( Ris?la Dar Bay?n-i S?ubh?-i K?dhib ) by Nas??r al-D?n T??s? is published here for the first time; photos of the manuscripts included. The second part is devoted to the efforts of Iranian astronomers to understand the nature of ZL from a mathematical and physical point of view.