رنگين كمان آسمان: كمال الدين فارسي و ديتريش دو فرايبرگ

رنگين كمان آسمان: كمال الدين فارسي و ديتريش دو فرايبرگ

در اين نوشتار آراي و تعليلات دانشمندان يوناني، اسلامي و لاتيني درباره رنگين‌كمان، از ارسطو تا ديتريش دو فرايبرگ و كمال‌الدين فارسي بررسي شده است. از نظر ارسطو، رنگين‌كمان حاصل تابيدن نور بر ذرّات آب در ابر است. در جهان اسلام ابن هيثم كه نخستين بار تحوّلي جديد در شناخت نور يا اپتيك قديم پديد آورد، با «روش تجربي» به توضيح رنگين‌كمان پرداخت. چند قرن بعد كمال الدين فارسي به تفسير نوشته‌هاي ابن هيثم همت گماشت و با ساخت مُدلي، عوامل و زمينه‌هاي تشكيل رنگين‌كمان را بازسازي كرد. در جهان لاتيني نيز پس از ترجمه ميراث نورشناختي اسلامي، روبرت گروستت و آلبرت لوگراند از جمله نخستين كساني بودند كه به مطالعه اين پديده پرداختند؛ اما در واقع كشف علت پديده رنگين‌كمان در جهان لاتيني مديون ديتريش دو فرايبرگ است. توضيحات ديتريش حدود سال‌هاي 1305م/605 ق، يعني همان سالي كه فارسي نتايج تحقيقاتش را منتشر كرده بود، ارايه شد.

This article examines the views of Greek, Muslim and Latin scientists -from Aristotle to Dietrich de Freiberg and Kam?l al-D?n F?rs?- on the rainbow and their explanations in this regard. In Aristotle’s view, the rainbow is produced by the reflection of sunlight on very fine water droplets which make the cloud. In Islamic world, Ibn Haytham, who made innovations in old optics, explained the rainbow by “empirical method”. Several centuries later, Kam?l al-D?n F?rs? endeavored to interpret Ibn Haytham’s works and made a model in order to simulate the rainbow. In Latin world, after translating Islamic scientific heritage in optics, Robert Grossetête and Albert le Grand were the first who study the rainbow; but in fact the Latin world owes the discovery of the rainbow’s reason to Dietrich de Freiberg. He presented his explanation in about 1305 AD/605 AH while F?rs? had also published the results of his studies separately