بررسي تاثير رويشگاه و تاريخ كشت بر عملكرد بذر گياه دارويي pimpinella affinis Ledeb.

Effects of habitat and planting date on seed yield of Pimpinella affinis Ledeb.

به منظور بررسي تأثير مناطق جمع‌آوري بذر و تاريخ كشت بر عملكرد كمّي بذر گياه دارويي Pimpinella affinis Ledeb.، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار انجام شد. تيمارهاي مورد بررسي شامل بذرهاي جمع‌آوري شده از مناطق خجير، نوشهر و جاده چالوس و تاريخ‌هاي كشت شامل 15 آبان، 15 آذر و 20 فروردين‌ماه بود كه در سالهاي 1385 و 1386 در مزرعه ايستگاه تحقيقات البرز كرج انجام شد. نتايج حاصل از تجزيه واريانس سال 1385 نشان داد كه اثر تاريخ كاشت (آبان و آذرماه) بر عملكرد بذر معني‌دار نبود ولي تأثير رويشگاه و اثر متقابل آنها بر عملكرد بذر در سطح 1% معني‌دار بوده است. مقايسه ميانگين تيمارها نشان داد كه عملكرد بذر در تاريخ كشت آبان و آذرماه اختلاف معني‌دار ندارند، هرچند كشت آذرماه با مقدار 467/64 كيلوگرم در هكتار مقدار بيشتري داشت. تأثير رويشگاه بر عملكرد بذر مشخص نمود كه بذر جمع‌آوري شده از رويشگاه خجير با ميزان 1/175 كيلوگرم در هكتار بيشترين مقدار را داشت و نسبت به چالوس و نوشهر اختلاف معني‌دار نشان داد. اثر متقابل تاريخ كشت و رويشگاه بر عملكرد بذر مشخص نمود كه تاريخ كشت آذرماه مربوط به بذر رويشگاه خجير با ميزان 4/191 كيلوگرم در هكتار داراي بيشترين مقدار بوده و نسبت به ساير تيمارها اختلاف معني‌دار بود. نتايج حاصل از جدول تجزيه واريانس سال 1386 مشخص كرد كه تأثير تاريخ كاشت، رويشگاه و اثر متقابل آنها بر عملكرد بذر در سطح 1% معني‌دار بوده است. مقايسه ميانگين تيمارها نشان داد كه عملكرد بذر در تاريخ‌هاي كشت آبان و آذرماه اختلاف معني‌دار ندارند، هرچند كشت آبان‌ماه با مقدار 9/218 كيلوگرم در هكتار مقدار بيشتري داشت. تأثير رويشگاه بر عملكرد بذر مشخص نمود كه بذر جمع‌آوري شده از رويشگاه خجير با ميزان 9/281 كيلوگرم در هكتار بيشترين مقدار را داشت و نسبت به نوشهر اختلاف معني‌دار نشان داد. اثر متقابل تاريخ كشت و رويشگاه بر عملكرد بذر مشخص نمود كه بذر رويشگاه خجير در تاريخ كشت آبان و آذرماه با ميزان 6/404 و 9/397 كيلوگرم در هكتار داراي بيشترين مقدار بوده و نسبت به ساير تيمارها اختلاف معني‌دار بود. با توجه به نتايج بدست آمده از كشت انجام شده دو سال، ملاحظه مي‌شود كه كشت‌هاي پاييزه به‌دليل داشتن طول دوره رشد طولاني نسبت به كشت بهاره از عملكرد بيولو‌ژيك و عملكرد بذر بالاتري برخوردار بودند. همچنين بين سه رويشگاه، بذرهاي جمع‌آوري شده از خجير نسبت به نوشهر و چالوس عملكرد بيولوژيك و عملكرد بذر بالاتري داشتند.

The current study was performed to evaluate the effect of planting date and locality of seed on seed yield of Pimpinella affinis Ledeb. The experiment design was factorial done using a randomized complete blocks design with three replications. Treatments included locations from where seeds were collected (Khojir, Noshahr and Chalous Road areas) and planting dates (November 6th, December 6th and April 9th in 2006 and 2007). The experiment was performed in Alborz farm research complex located in Karaj. The results of variance analysis of the experiment in 2006 showed that the effect of planting date on seed yield was not significant while the effect of locality and interaction effect between planting date and locality was statistically significant at 1% significance level. Means comparison of treatments showed no significant differences between the yield seed of planting dates of November 6th and December 6th, while December cultivationʹs yield seed was higher (64.467 Kg/ha). The effect of locality on yield seed was significant as yield seed of Khojir locality (175.1 Kg/ha) was more than that of Chalous and Noshahr localities. Interaction effects between locality and planting date on yield seed were statistically significant at 5% significance level. Yield seed of December cultivation from Khojir locality (191.4 Kg/ha) was the highest amount. The results of variation analysis in 2007 showed that the effects of planting date, locality and their interaction on seed yield were significant at 1% significance level. Means comparison of treatments showed no significant differences between the yield seed of planting dates of November 6th and December 6th, but they had significant difference with April cultivation, while November cultivationʹs yield seed was higher (218.9 Kg/ha). The effect of locality on yield seed was significant as yield seed of Khojir locality (281.9 Kg/ha) was more than that of Noshahr locality. Interaction effects between locality and planting date on yield seed were significant as yield seed of November and December cultivations from Khojir locality (404.6 and 397.9 Kg/ha) was the highest amount. According to the results of cultivation for two years it can be concluded that autumn cultivation had more yield seed and biological function than that of spring cultivation due to having long growth period. In addition, seeds collected from Khojir locality had the highest yield seed and biological function among three studied localities.