بررسي مقاومت به شوري سه گونه مرتعي در شرايط گلخانه‌اي

Investigation on salinity tolerance of three rangeland grasses in greenhouse condition

اين تحقيق به‌منظور بررسي تاثير سطوح مختلف شوري بر خصوصيات مورفولوژيكي، رويشي و فيزيولوژيكي سه گونه مرتعي Ag. elongatum، Agropyron desertorum و Hordeum fragilis در گلخانه‌ي مزرعه فدك قم انجام شد. طرح به‌صورت فاكتوريل شامل سه گونه مرتعي به‌عنوان فاكتور اول و پنج سطح شوري صفر (شاهد)، 50، 100، 150 و 200 ميلي‌مولار كلرور سديم به‌عنوان فاكتور دوم و با طرح پايه كاملاً تصادفي در 3 تكرار اجرا گرديد. طول مدت ?اعمال تنش شوري 66 روز بود. در مدت اجراي آزمايش 27 متغير مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج تجزيه واريانس صفات نشان داد كه از نظر بيشتر صفات، گونه‌هاي تحت بررسي و سطوح مختلف شوري با يكديگر اختلاف معني‌داري داشتند. البته مقايسه ميانگين صفات در 15 تيمار اثر متقابل گونه * شوري نشان داد كه تيمارهاي شاهد و شوري 50 ميلي‌مولار در هر سه گونه تحت بررسي داراي بيشترين مقدار محتواي نسبي آب بوده و كمترين ميزان آن در شوري 200 ميلي مولار و در دو گونه Agropyron مشاهده گرديد. بنابراين كاهش محتواي نسبي آب در اين گونه‌ها به عنوان واكنش گياه در برابر تنش شوري مي‌‌باشد. بدين ترتيب، بيشترين ميزان كلروفيل كل در تيمار شاهد و در دو گونه Agropyron و كمترين ميزان آن در شوري 200 ميلي‌مولار و در هر سه گونه مشاهده شد. بنابراين با افزايش ميزان تنش، مقدار كربوهيدرات محلول افزايش يافت. به طوري كه بيشترين درصد پرولين در شوري 200 ميلي‌مولار و در هر سه گونه مشاهده شد. از بررسي مجموع صفات، آستانه تحمل به شوري در Ag. elongatum و Ag. desertorum را مي توان به ترتيب شوري 150 و 100 ميلي‌مولار و در Hordeum fragilis شوري 50 ميلي مولار در نظر گرفت. بنابراين در ميان گونه‌ها Ag. elongatum را مي‌توان گونه متحمل‌تر به شوري دانست. از اين رو متغيرهاي رشدي داراي همبستگي مثبت و معني‌داري با يكديگر بودند و همبستگي منفي و معني‌داري با متغيرهاي ميزان هيدرات‌هاي كربن و درصد پرولين داشتند. مقدار كلروفيل كل با محتوي نسبي آب همبستگي مثبت و معني‌دار و با كمبود آب نسبت به حالت اشباع، قندهاي محلول و درصد پرولين همبستگي منفي و معني‌داري نشان داد.

The current research was conducted at Qom Fadak Greenhouse to study the effects of different salinity levels on physiologic and morphologic characteristics of three rangeland species {Hordeum fragilis, Agropyron desertorum and Agropyron elongatum). A factorial experimental design based on completely Randomized Design with three replications was applied as the main factor included three rangeland species and the second factor included five salinity levels (0, 50,100,150 and 200 mMol NaCl). Salinity treatments were applied for 66 days and 27 variables were evaluated during the experiment. Results of analysis of variance showed significant differences among studied species and also different salinity levels. According to the results of means comparison test in 15 treatments (interaction effects of species and salinity), the highest RWC was observed in treatments of control (0 mM NaCl) and 50 mM NaCl in all three species and the lowest RWC was recorded at 200 mM NaCl in two Agropyron species. As a result, reduction in RWC was identified as plant response to salinity stress. The highest content of total chlorophyll was observed in control treatment and in two Agropyron species while the lowest content was recorded at 200 mM NaCl in all three species. With increase in salinity level up to 200 mM NaCl, soluble carbohydrate content increased. The highest percentage of proline was observed at 200mMol NaCl and in all three species. According to the results, threshold of salinity tolerance for Ag. elongatum, Ag. desertorum and Hordeum fragilis were determined 150, 100 and 50 mM NaCl respectively, and Ag. elongatum was identified as the most salt tolerant species in this research. A significant positive correlation was observed among growth parameters while correlation between growth parameters and carbohydrate content and percentage of proline was significantly negative. Total chlorophyll content showed a significant positive correlation with RWC and a significant negative correlation with WSD, soluble carbohydrates content and percentage of proline