بهبود سبز شدن كلزاي آبي با ايجاد ترك هاي طولي درراستاي خطوط كاشت با استفاده از شياربازكن و چرخ فشار مناسب

Enhanced Irrigated Canola Seedling Emergence with Longitudinal Cracks along Seed Rows from a Furrow Opener and Press Wheel

يكي از مشكلات اساسي كه كشاورزان در مركز ايران براي كاشت مكانيزه كلزا (Brassica napus L.) در خاك هاي حساس به سله با آن مواجه هستند، استقرار نامطلوب گياه است. تحقيقات در مركز ايران نشان داد كه درصد سبز پنبه (گياه دولپه اي) در كاشت به روش مسطح در خاك هاي انقباضي و حساس به سله را مي توان بدون سله شكني، با انتخاب شياربازكن دو ديسكي و چرخ فشار رويه صاف لاستيكي، كه منجر به ايجاد ترك طولي خاك در راستاي خطوط كاشت مي‌شود، به طور معني داري افزايش داد. در آن تحقيق مشخص نشده بود كه آيا شياربازكن يا چرخ فشار، موجب ايجاد ترك طولي در راستاي خطوط كاشت شده بود. بر اين اساس، آزمايشي در يك خاك لوم به‌منظور بررسي تاثير دو نوع شياربازكن (دوديسكي و كفشكي) و چهار نوع چرخ فشار (ميان باز، رويه صاف لاستيكي آج دار، مخروطي شكل و با برجستگي مخروطي شكل مياني) بر ايجاد ترك طولي در راستاي خطوط كاشت و استقرار گياه به صورت آزمايش فاكتوريل همراه با خطي‌كار مجهز به شياربازكن تك ديسكي به‌عنوان تيمار شاهد در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در چهار تكرار بررسي شد. در اين آزمايش، فراسنجه هاي درصد ترك موثر (ترك ايجاد شده در راستاي ظهور گياهچه ها)، شاخص استقرار، درصد سبز، و تعداد بوته در متر مربع قبل از زمستانگذراني اندازه گيري شد. نتايج نشان داد كه براي تمام فراسنجه ها، شياربازكن دو ديسكي ميانگين بيشتري نسبت به كفشكي داشت. اثر چرخ فشار بر درصد ترك موثر و شاخص استقرار قبل از زمستان‌گذراني معني دار بود، ولي بر ساير فراسنجه ها اثر معني داري نداشت. از نظر درصد ترك موثر و استقرارگياه، از چهار نوع چرخ فشار ارزيابي شده، چرخ‌هاي فشار با برجستگي مخروطي شكل مياني و ميان باز به‌ترتيب موثرترين و نامناسب ترين چرخ فشار شناخته شدند. با توجه به نتايج اين تحقيق مي توان توصيه كرد كه رديف كار مناسب براي كاشت كلزا در خاك هاي حساس به سله بايد مجهز به شياربازكن دوديسكي و چرخ فشار با برجستگي مخروطي شكل مياني باشد؛ زيرا كه اولي در ايجاد گودي (شيار) vـشكل و دومي در پايدار سازي آن نقش دارند. شيارهاي vـشكل پايدار پس از آبياري غرقابي و در مرحله انقباض خاك موجب ايجاد ترك طولي در كف شيار مي شوند.

Poor stand establishment of canola {Brassica napus L.) under flatland mechanized planting and crust-forming soil is a major problem for farmers in central Iran. Previous research there showed that irrigated cotton emergence on crust-forming soils under flatland planting can be significantly improved using a double-disk planter with zero-pressure press wheel tires and no crust-breaking. In that research, it was not clear whether the furrow opener or the press wheel caused the development of the crack line along the seed rows. In the present study, field testing was conducted in loamy soil to study the effects of two furrow openers (runner, double-disk) and four press wheels (zero-pressure pneumatic, V-shaped edge, single conical rib, open-center concave steel press wheels) on canola emergence using a randomized complete block design in a factorial arrangement (2x4) with four replications. Effective crack (crack line developed along emerging seedlings) percentage, stand establishment uniformity, percentage of emergence, and plant density before onset of winter were measured. The results showed that, for all parameters, the double-disk opener had significantly higher values compared with the runner opener. The press wheel had a significant effect on the effective crack percentage and the stand establishment uniformity index before the onset of winter. However, the other parameters were not significantly affected. Planters with a single-conical rib and open-center press wheels had the best effective crack percentage and lowest index of stand establishment uniformity. Based on the results from this study, the best planter for canola production for the soil and climate of central Iran is a double-disk planter with a single conical rib and open-center concave steel press wheels. The single conical rib creates a v- shaped depression and the steel press wheels stabilize the depression. This creates a crack along the deepest line of the depression after flood irrigation and during soil shrinkage, causes creation of crack along the deepest line of depression.