نقش پردازش واج‌شناختي و نحوي در مدلهاي خواندن

نقش پردازش واج‌شناختي و نحوي در مدلهاي خواندن

هدف: مقاله حاضر به بررسي مدلهاي خواندن با توجه به نقش پردازش واج‌شناختي و نحوي در فرايند خواندن و همچنين نقش اين دو در تبيين مشكلات خواندن مي‌پردازد، اما تحقيقات نشان مي‌دهند دانش واج‌شناختي و نحوي به عنوان دو مؤلفه زباني عمده و پايه در يادگيري خواندن و تبيين مشكلات خواندن از قبيل نارساخواني عمل مي‌كنند. در مورد اين مؤلفه‌هاي زباني اين سؤال مطرح مي‌شود كه با توجه به اختلالاتي از قبيل نارساخواني هريك چه نقشي در فرايند خواندن دارند و جايگاه آنها در مدلهاي خواندن چه‌طور نشان داده شده است؟ مشكلات خواندن مربوط به كدام نظام پردازشي است نحو يا واج‌شناسي و اين امر در مدلهاي خواندن چگونه نشان داده شده است؟ روش: در مقاله حاضر در پاسخ به اين سؤالات دو فرضيه اصلي با عنوان "محدوديت پردازش" و " تأخير ساختاري" كه در مورد نقش پردازش واج‌شناختي و نحوي در تبيين مشكلات خواندن ارائه شده‌اند، مطرح مي‌شود و مدلهاي خواندن با توجه به اين دو فرضيه و نقش پردازش واج‌شناختي و نحوي در خواندن، مورد بررسي قرار مي‌گيرد. مدلها در دو گروه مدلهاي خواندن واژه و مدلهاي كلي فرايند خواندن مطرح مي‌شوند. از ميان مدلهاي خواندن واژه، مهم‌ترين آنها كه مدلهاي دو مسيره خواندن هستند مورد بررسي قرار مي‌گيرند و درخصوص مدلهاي كلي فرايند خواندن نيز مهم‌ترين و معمول‌ترين مدلها ارزيابي شده‌اند كه عبارت‌اند از: مدلهاي جزء به كل (پايين به بالا) و كل به جزء (بالا به پايين)، مدل جبراني تعاملي، مدلهاي پيوندگرا، مدل متوازن خواندن، مدل ظرفيت واج‌شناختي و مدل كارايي كلامي. يافته‌ها و نتيجه‌گيري: اين مطالعه نشان داده مدل معيني نيست كه بتواند به‌طور واحد و همزمان نشانگر دو فرضيه فوق باشد و بسته به هدف كاربردي مدل برخي مدلها، مانند مدل ظرفيت واج‌شناختي، بر فرضيه محدوديت پردازش تأكيد بيشتري دارند و مشكلات خواندن را به نقص در پردازش واج‌شناختي نسبت مي‌دهند، حال آنكه مدلهاي ديگري مانند مدل متوازن خواندن با فرضيه تأخير ساختاري همسوست؛ به‌طوري‌كه بر نقش يادگيري ساختارهاي نحوي در كسب مهارت خواندن، تأكيد مي‌ورزند.