اولين گزارش تركيب ايزوتوپي سرب ذرات تشكيل دهنده ي گرد و غبار استان خوزستان در سال 1388 با تاكيد برتعيين خاستگاه و شاخص هاي زمين شناسي زيست محيطي

يكي از نواحي ايران كه تحت تاثير پديده ي نو ظهور گرد و غبار به دليل شرايط خشكسالي هاي اخير قرارگرفته، است استان خوزستان است. تداوم اين توفان ها سبب بروز اثرهاي نامطلوب زيستي و بروز خسارت هاي فراوان در زمينه هاي كشاورزي، صنعتي، حمل و نقل و سيستم هاي مخابراتي شده است. با توجه به عدم شناخت كافي از ويژگي هاي فيزيكي و شيميايي ذرات تشكيل دهنده ي گرد و غبار در ايران، لزوم يك بررسي جامع و سيستماتيك روي اين پديده در كشور كاملا احساس مي شد. امروزه علاوه بر تعيين شاخص‌هاي ژيوشيميايي ذرات گرد و غبار به منظور تعيين خاستگاه احتمالي ذرات، استفاده از بررسي هاي ايزوتوپي در تعيين خاستگاه توفان‌هاي گرد و غبار نيز به طور چشمگيري افزايش يافته است. يكي از اين روش‌هاي ايزوتوپي روش ايزوتوپي سري U-Th-Pb مي‌باشد. لذا در اين تحقيق به منظور تعيين منشا سرب موجود در گرد و غبار و نيز تعيين خاستگاه احتمالي مواد همراه ديگر، 26 نمونه از نمونه‌هاي گرد و غبار خوزستان به روش ICP-MS براي تعيين ايزوتوپ‌هاي سرب مورد بررسي قرار گرفتند. تركيب ژيوشيميايي سرب و ايزوتوپ‌هاي وابسته به آن نشان مي‌دهد كه ميانگين سرب در نمونه‌ها 95/10 ppm است كه از استانداردهاي موجود بالاتر بوده و مقدار ايزوتوپ‌هاي مختلف آن با ذرات در حد PM2.5 بيشتر است .همچنين مقايسه ي نسبت‌هاي ايزوتوپي سرب با ميانگين اين نسبت‌ها در پوسته ي فوقاني،‌ ماهيت متفاوت اين نسبت‌ها در گرد و غبار خوزستان را با تركيب پوسته نشان مي‌دهد. به طور كلي از مقايسه ي داده هاي به دست آمده در اين پژوهش با داده‌هاي ديگر سرب محيط‌هاي طبيعي، نشان مي‌دهد كه يك ناهمانندي در نسبت‌هاي ايزوتوپي گرد و غبار خوزستان با محيط‌هاي ياد شده وجود دارد. اين پيچيدگي مي‌تواند احتمالاً به خاستگاه انسان‌زاد متفاوت ديگري از جمله فعاليت‌هاي نفتي وابسته باشد.

Recently Khuzestan province in southwest of Iran is affected by dust storm phenomena. This feature makes some problem in agriculture, transportation, communication and human health side effect in this province. In the lack of enough researches on physical and chemical characteristics of this dust storm in Iran, a systematic investigation on these matters is necessary. In addition of Geochemistry of particles, isotope studies are very useful for determination of particle source. In this way, 26 samples from dust storms in Khuzestan province were collected for ICP-MS analysis in order to determination of Pb isotopes. These study show that average content of Pb in samples (10.95ppm) is higher than the standard and these isotopes show close relationship with PM2.5 particles. The comparison of Pb isotope ratios in the samples with upper crust show different source for particles. In general this study indicates that there is a different between the Pb isotopes ratios of the samples and natural sources. It can be result of anthropogenic activity such as oil industrial activities.