مطالعه‌ي رفتاري مصرف كنندگان تزريقي مواد در شهر زنجان

Behavioral Surveillance Survey (BSS) Among Injection Drug Users (IDUs) in Zanjan-Iran

زمينه و هدف: مصرف كنندگان تزريقي مواد تقريبا 68 درصد آمار مبتلايان شناخته شده به HIV/AIDS را در كشور تشكيل مي‌دهند. مهم‌ترين علت ابتلا در اين گروه، تزريق مشترك مواد مخدر و احتمال انتقال از طر‌‌يق رفتارهاي پر خطر از جمله برقراري رابطه با شركاي جنسي متعدد مي‌باشد. با توجه به مشكل در دسترسي به اين گروه، اطلاعات كمي از آن‌ها وجود دارد. لذا اين مطالعه‌ي رفتاري به منظور كسب شناخت بيشتر از رفتارهاي پر خطر معتادان تزريقي شهر زنجان در رابطه با عفونت HIV/AIDS انجام گرديد. روش بررسي: در اين مطالعه‌ي توصيفي- مقطعي، تعداد 61 نفر از مصرف كنندگان تزريقي مواد ساكن شهر زنجان به روش نمونه‌گيري غير احتمالي و با مراجعه به مكان‌هاي احتمالي تجمع و تردد آن‌ها انتخاب گرديدند. ابزار گردآوري داده‌ها، پرسشنامه استاندارد سلامت خانواده (سال 2000)، بررسي مراقبت رفتاري (BSS) در بين مصرف كنندگان تزريقي مواد بود. يافته‌ها: ميانگين مدت مصرف مواد 5 ± 1/12 سال، تزريق مواد 5/3 ± 5/4 سال و سن شروع اولين مصرف تزريقي 4/5 ± 24 سال بود. شايع‌ترين ماده‌ي تزريقي، هرويين (7/96 درصد) و غير تزريقي حشيش (2/85 درصد) بود. 7/55 درصد 4 بار يا بيشتر در روز تزريق مي كردند. 8/32 درصد سابقه‌ي استفاده از سرنگ مشترك داشتند. 100 درصد نمونه‌ها از نقش سرنگ مشترك در انتقال HIV آگاه بودند. 3/44 درصد تحت تست HIV قرار گرفته بودند كه از بين آن‌ها، 4/70 درصد از نتيجه آزمايش خود مطلع بودند. نتيجه‌گيري: سن پايين شروع اعتياد تزريقي، اشتراك سرنگ، پوشش كمتر از يك چهارم مصرف كنندگان از نظر انجام آزمايش داوطلبانه HIV و عدم اطلاع يك سوم آن‌ها از نتيجه‌ي آزمايش خود، نشان دهنده‌ي اهميت اولويت گذاري و ارايه‌ي خدمات بيشتر به اين گروه بسيار پر خطر مي‌باشد.

Background and Objective: Injection Drug Users (IDUs) include more than 69.9% of known HIV/AIDS cases in Iran. The most important causes of HIV among them are syringe sharing and high risk behaviours such as sexual practice with different partners. Since IDUs are hard to reach and there is little information about them, this behavioural survey conducted to explore Zanjan districtʹs injection drug users in relation to HIV/AIDS. Materials and Methods: In this descriptive-cross sectional study, 61 IDUs, inhabitants of Zanjan, were selected in non-random sampling by referring to the most probable sites and places of their presence. Data was collected using a standard Family Health Behavioral Surveillance Survey (BSS) questionnaire designed especially for IDUs. Results: Mean duration of non injected and injected drug use was 12.1±5 and 4.5±3.5 years respectively, and age of the first injection was 24±5.4 years. The most frequently injected drug was Heroin (96.7%) and the most non- injected one was Cannabis (85.2). 55.7% of IDUs injected 4 or more times per day, and 32.8% reported needle sharing. 100% of the subjects knew the role of used syringe in HIV transmitting. 44.3% had taken an HIV test, and 70.4% knew about their HIV status. Conclusion: The early age of starting drug injection, needle sharing, coverage of voluntary HIV testing in less than 25%, and unawareness of 1/3 of them about their HIV test status indicate the significance of priority and service delivery to this most high risk group.