ساخت و ارزشيابي تكاليف آگاهي از قافيه در كودكان بهنجار 5 تا 6 ساله فارسي‏زبان

The development and evaluation of Persian rhyme awareness tasks for normal 5-6 year-old Persian-speaking children

زمينه و هدف: آگاهي از قافيه معيار مهمي براي مهارت‌هاي پردازش گفتار، خواندن و نوشتن است. با توجه به اين كه در ايران آزمون مناسبي براي ارزيابي مهارت شنيداري در كودكان 5 تا 6 سال وجود ندارد، هدف اصلي اين پژوهش ساخت و ارزشيابي تكاليف آگاهي از قافيه در كودكان 5 تا 6 ساله بود. روش بررسي: يكصد كودك بهنجار 5 تا 6 ساله مهدكودك‌هاي شهر تهران مشتمل بر 50 دختر و 50 پسر به طور تصادفي انتخاب شدند. ابزار بررسي شامل تكاليف آگاهي از قافيه، يعني شناسايي قافيه و بيان كلمه هم‌قافيه بود. بررسي روايي و پايايي با روش شاخص روايي محتوايي، تكرارپذيري نسبي و مطلق انجام شد. ضريب همبستگي تكاليف با روش همبستگي پيرسون و مقايسه ميانگين نمرات كودكان در هر دو بخش با روش سطوح سادگي مشخص شد. مقايسه ميانگين نمره دختران و پسران با روش t مستقل انجام گرفت. يافته‌ها: تكاليف طراحي شده براي گروه سني 5 تا 6 سال مناسب بود و دو بخش، روايي و پايايي مطلوبي داشتند. توانايي كودكان در بخش بيان كلمه هم‌قافيه بيشتر از بخش شناسايي قافيه بود. ضريب همبستگي يا ارتباط هريك از بخش‌ها با كل مهارت آگاهي از قافيه معني دار بود(p < 0/05). مهارت كودكان دختر و پسر در كل تكاليف تفاوت معني داري با يكديگر نداشت(p > 0/05). نتيجه‌گيري: تكاليف طراحي شده براي ارزيابي مهارت آگاهي از قافيه مناسب مي‌باشند و داراي روايي محتوايي و پايايي مطلوبي هستند و رابطه معني داري با كل مهارت آگاهي از قافيه دارند و بر يكديگر تاثير مي گذارند. مهارت هاي دو گروه دختر و پسر در اين تكاليف مشابه مي باشد.

Background and Aim: Rhyme awareness is an important criterion for speech, language and writing processing. In Iran, there is no auditory tasks of rhyme awareness available for assessment of 5-6 year- old Persian-speaking children. The aim of this study was to develop and to evaluate Persian rhyme awareness tasks in 5-6 year-old Persian-speaking children. Methods: A hundred normal 5-6 year-old Persian-speaking children (50 girls and 50 boys) were randomly selected. The two rhyme awareness tasks of this study were rhyme detection and rhyme production. The validity and reliability of these tasks were studied by content validity index, intraclass correlation coefficient, and standard error of measurement. The correlation between tasks was studied by Pearson correlation and the mean scores of two sections were compared by easiness level method. The comparison of mean scores of girls and boys were evaluated by independent t-test. Results: The results showed that the proposed tasks had appropriate validity and reliability. The ability of children in production section was significantly more than in detection section. The correlation of each of two sections with total tasks was significant (p<0.05). In addition, the mean scores of girls and boys were not statistically different (p>0.05). Conclusions: The proposed tasks are appropriate for assessment of rhyme awareness skills with appropriate validity and reliability in both genders. Two Sections of the tasks had significant correlations and influence on together. The abilities of girls and boys were the same. Keywords: Rhyme awareness, rhyme detection, rhyme production, Persian-speaking children