عوامل موثر در ايجاد خشكي دهان

عوامل موثر در ايجاد خشكي دهان

خشكي دهان وضعيتي است كه در آن بزاق، به ميزان كافي ترشح نمي شود. علل شايع خشكي دهان، آتروفي غدد بزاقي، مصرف دارو، راديوتراپي سر و گردن، سندرم شوگرن، استعمال دخانيات وابتلا به بيماري هاي سيستميك مي-باشد. شيوع خشكي دهان بين 40-25 درصد متغير است.1 عوارض خشكي دهان، پوسيدگي دنداني، سوزش مخاط و اختلال در بلع و تكلم مي باشد.1 اين بيماري مشكلات عديده اي را براي فرد به وجود آورده و كيفيت زندگي را به شدت تحت تاثير قرار مي دهد. براي پيشگيري و رفع اين عارضه بايد، ميزان وقوع و عوامل مرتبط با آن شناسايي شود. طي اين مطالعه، عوامل مرتبط با خشكي دهان در 400 بيمار دندانپزشكي ارزيابي شد. افراد شركت كننده مي بايست 2 ساعت قبل از معاينه از سيگار كشيدن، خوردن و آشاميدن پرهيز كنند. تشخيص خشكي دهان براساس معيارهايي هم چون خشكي لب، آتروفي و رنگ پريدگي مخاط وچسبيدن وسيله معاينه به مخاط گذاشته شد. 8/35 درصد افراد مورد تحقيق مبتلا به خشكي دهان بودند. ميانگين سني بيماران 35 سال بود. خشكي دهان در گروه سني بالاي 51 سال، شايعتر بود. عوامل مستعد كننده بروز خشكي دهان در سالمندان، دهيدراتاسيون، ابتلا به بيماري هاي سيستميك، مصرف دارو و تغييرات غدد بزاقي مي باشد. شيوع خشكي دهان در زنان و افرادي كه يك يا چند دارو مصرف مي كردند، به طور مشخصي بيشتر بود. يايسگي و تغييرات هورموني عامل مستعدكننده بروز خشكي دهان در زنان مي باشد.2 بيش از 1500 دارو شناخته شده است كه موجب خشكي دهان مي شوند. از جمله مي توان به آنتي هيستامين ها، ضدافسردگي هاي سه حلقه اي وديورتيك ها اشاره نمود كه مكانيسم اثر آن ها در ايجاد خشكي دهان، متفاوت مي باشد.1 طي بررسي انجام شده، داروهاي آنتي هيستامين وبرونكوديلاتور بيش از ساير گروه هاي دارويي موجب خشكي دهان شده بودند. بيشترين ميزان خشكي دهان در افراد مبتلا به اختلالات رواني و بيماري هاي اعصاب، گزارش شد. مصرف داروهاي آرام بخش و ضدافسردگي در اين افراد، موجب تشديد و پايداري علايم خشكي دهان مي شود.ابتلا به برخي از بيماري هاي سيستميك نيز زمينه ساز بروز خشكي دهان مي باشد. ديابت با تاثير روي عملكرد غدد بزاقي، موجب كاهش خروجي بزاق و بروز خشكي دهان مي گردد.3 به جرات مي توان گفت، احتمال وقوع خشكي دهان در زنان و افراد مسن بيشتر است. فاكتورهاي مرتبط با بروز خشكي دهان در افراد مورد مطالعه، ابتلا به بيماري سيستميك (عصبي،رواني) مصرف دارو (آنتي هيستامين، برونكوديلاتور) سن، جنس و استعمال دخانيات بود. با توجه به اينكه در بعضي از مبتلايان، هيچ گونه عامل مستعدكننده اي براي بروز بيماري قابل شناسايي نبود، لازم است، مطالعات بيشتري در اين زمينه انجام شود و ساير فاكتورهاي احتمالي بررسي شود. در مجموع گروه هايي كه احتمال وقوع خشكي دهان در آن ها بسيار بالاست مي بايست، در فواصل زماني منظم غربالگري شده و در صورت مشاهده علايم اوليه خشكي دهان، تحت درمان قرار گيرند تا از پيشرفت بيماري و عوارض ناشي از آن از جمله پوسيدگي دنداني و كانديديازيس جلوگيري شود. ]م ت ع پ ز، 13(6):48 (1390